Yüzeysel Temeller mümkün olduğu kadar toprak yüzeyine yakın yapılan,ancak yine de don seviyesi altında inşa edilmesi gereken temel türlerindendir. Özellikle sağlam zeminlerde uygulanır.
Yüzeysel temeller 3 gruba ayrılır;
Tekil Temel
Münferit temel de denilen tekil temeller, temel zemininin orta sertlikte ve bina ağırlığının da az olması durumlarında uygulanır. Betonarme karkas yapıda, yükleri taşıyan kolonların altına tekil sömel olarak yapılırlar.
Genellikle betonarmeden yapılan tekil sömeller; kare ya da dikdörtgen olarak tertip edilirler.Ayrı ayrı çalışmalarından dolayı kaymalarını önlemek üzere 30 x 30, 50 x 50 santimetre gibi en kesitlerdeki bağ kirişleriyle ile birbirlerine bağlanırlar.
Sürekli Temel
Bu tür temellere şerit veya mütemadi temelde denilmektedir.Temel zemininin sağlam olduğu yerlerde bina yükünü temel oturumunca zemine aktarmak amacıyla uygulanır. Burada temel duvarı ya da doğrudan temel tabanı üzerine veya temel zemini üzerine dökülen betonarme sömel hatılı ya da taştan yapılan ampatmanlı sömel üzerine oturtulur.
Radye Temel
Zemin emniyet gerilmesini çok düşük olduğu ya da dolgu zeminlerde uygulanan temel türü ”radye- jeneral” diğer ifade ile ”radye temel”dir. Yapıda projelendirilen kolonların sıklığı veya temel duvarlarının birbirlerine yakınlığı da bu temel türünü gerektirebilir. Radye temel zemini tamamen örten ve ters yerleştirilmiş bir plak döşeme şeklinde çalışır. Radye temeller zemin yapısına, bina yüküne ve temel duvarı ya da kolonun açıklıklarına göre aşağıdaki şekillerde inşaat edilirler.
Düz Radye Temel
Genellikle duvar veya kolonlar birbirlerini yakın ve yükleri de az ise temel düz radye şeklinde yapılır
- Kirişli Radye Temel:Duvar ya da kolonların aralıkları fazla ise temel kirişli radye olarak yapılır.
- Mantar Radye Temel:Yükleme daha geniş bir alana yayarak radye temele aktarmak için yapılır.
- Ters Kemer Şeklinde Radye Temel:Zeminden gelen su basıncının ya da bina yükünün fazla olmaması durumunda temel ters kemer şeklinde düzenlenir.
- Rijit Temel:Derinliği fazla olan temellerde zemindeki elastiki şişmeleri ve farklı oturmaları temel duvarlarına yanlardan gelecek zemin basınçlarını karşılamak için uygulanır.Betonarmeden ve bir bütün olarak yapılan rijit temel döşeme ,perde duvarı,kolon ve kirişlerden oluşur.
Kaynakça: FIRAT ÜNİVERSİTESİ Temel İnşaatı Dersi Ders notları.
