Ülkemizdeki tüm yapı stoğunun depremsellik envanterinin çıkarılması gerekmektedir. Bu süreçte, mahalle bazında rastgele istatistiksel örnekleme yöntemi kullanılabilir, maliyetler ise devlet tarafından karşılanmalıdır. Ardından, uzmanlar tarafından yapılan depremsellik envanteri analizi sonucunda, yapılar hakkında alınacak kararlar belirlenmelidir.
Bu kararlar, herhangi bir kişi tarafından değil, uzmanlar tarafından verilmelidir. Sonrasında, alınan kararlar doğrultusunda alternatif çözüm yolları sunulmalıdır. İnşaat mühendislerinin önerisi üzerine, gerekli durumlarda yıkılıp yeniden yapılmaları gereken binalar için kat verilerek müteahhitlerin zarar etmeleri önlenebilir.
Konunun Sadece Teknik Değil Mali Boyutu da Önemli
Mevcut iktisadi durumun sınırlamaları nedeniyle müteahhitlerin aşırı derecede temkinli davrandığı bir gerçektir. Bu durumu aşabilmek adına ilgili kamu kurumları eş güdümlü olarak çalışmalı ve alternatif yöntemler geliştirmelidir. Konunun sadece teknik boyutu değil, aynı zamanda mali boyutu da ön plandadır.
Ayrıca, depremsellik envanteri içinde yer alan yapılar arasında onarılabilir ve güçlendirilebilir olanlar da bulunmaktadır. Bu yapıların güçlendirme yöntemleri uzmanlar tarafından değerlendirilmeli ve dünya genelindeki uygulamalar detaylı bir şekilde araştırılmalıdır.
Yapı denetim sistemi, yeni inşa edilen binalar için belirli bir aşama kaydetmiş olsa da, yönetmeliklere uygun projelendirilmiş binalarda bile istenmeyen durumlar yaşanabilmektedir. Kontrollü hasar ve can güvenliği performans seviyelerinde davranış sergileyen yapılar, insanların yaşamak istemediği belirgin hasarlar oluşturabilmektedir.
Bazı duayen hocaların önerisi doğrultusunda, konut tipi yapıların hastane tipi yapılar olarak planlanması daha mantıklı görünmektedir. Bu uygulama, yapılan hesaplamalara göre kaba yapıda yüzde 10 civarında bir maliyet artışına neden olacaktır. Ancak, tüm yapı maliyeti göz önüne alındığında bu oran yüzde 5 civarına düşmekte ve devede kulak sayılabilecek bir artış olmaktadır. Bu konuların iktisadi yapıya uygun bir şekilde oturmasıyla, gerçek durum daha iyi bir şekilde anlaşılabilir.
Fatih Taner VURAL
Proje ve Uygulama Denetçisi İnşaat Mühendisi
