TUBİTAK’IN desteğiyle İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü tarafından yapılan araştırma projesinde mesleki itibar skalası ile mesleklerin toplumdaki itibarı sıralandı.
Herkes iyi kötü hangi mesleğin revaçta olduğunu hangi mesleğin itibarsızlaştığını bilir. Yapılan yeni anket ise bunu kanıtlar nitelikte. Yapılan ankette en itibarlı meslekler sıralaması yapıldı ve İnşaat mühendisliği mesleğinin bulunduğu yer ise açıkçası acı verici. İnşaat sektöründe olup okuyan/çalışan her kişi bu sektördeki mesleklerin neden bu kadar itibarsızlaştığını/itibarsızlaştırıldığını kendine sormalı ve bunun muhakemesini yapmalı.
Yapılan ankette 32 ilde 2500 kişi ile yapılan anketlere dayanarak gerçekleştirilen araştırmadan elde edilen neticeler çerçevesinde toplumda; işe, çalışmaya ve mesleklere dair önemli detaylara yer verildi.
Ankette 32 ilde 2500 kişi ile yapılan anketlere dayanarak gerçekleştirilen araştırmada mesleklerin itibar sıralaması elde edildi. İstanbul Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada paylaşılan veriler arasında toplumda işe, çalışmaya ve mesleklere dair ilginç detaylara yer verildi. Proje kapsamında Türkiye’ye mahsus bir sosyoekonomik statü (SES) endeksi geliştirilmesi hedeflendi.
Türkiye’de mesleklerin itibarını belirlemeye yönelik ilk çalışma olma özelliğini taşıyan araştırma neticesinde toplumsal yaşamda işe ve çalışmaya dair tutumları kapsamlı bir biçimde analiz etme imkanı ortaya çıktı.
2500 kişi ile yüz yüze görüşüldü
Araştırma TÜİK tarafından NUTS2 düzeyinde sağlanan Kır-Kent örneklemi kapsamında 32 ilde 2500 kişi ile yüz yüze görüşülerek yapılan anketlerden elde edilen verilere dayanıyor.
Araştırmada ILO’nun ISCO 08 (International Standart Classification of Occupations)’in TÜİK tarafından adapte edilen şeklindeki 3. düzey meslek gruplarından seçilen 126 mesleğin denekler tarafından 1 -100 arası olacak şekilde puanlanması istenmiştir. Akabinde meslekler bu puanlara göre sıralanarak mesleki itibar skalası oluşturulmuştur.
Peki Neye Göre Yapıldı? Bir Mesleği iyi yapan nedir?
Araştırmaya katılanlara iyi bir işte olması gerektiği düşünülebilecek 16 özellik okunmuş ve kendilerinden 1-5 arasında bir puanlamaya tekabül edecek şekilde;
kesinlikle katılmıyorum (1); katılmıyorum (2); ne katılıyorum ne de katılmıyorum (3); katılıyorum (4); kesinlikle katılıyorum (5) cevaplarını vermişlerdir. Verilen bu cevaplara göre toplumda işe dair bakış açıları analiz edilmiştir.
- Araştırmaya katılan deneklerin iyi bir işte en fazla aradıkları ilk üç özellik sırasıyla iyi bir ücret, iş garantisi ve iş güvenliği rahat işlerin istendiğini göstermektedir.
- Bunların hemen ardından stressiz ve uygun çalışma saatlerinin geliyor oluşu toplumda rahat işlerin istendiğini gösteriyor.
en itibarlı meslekler puan skalası
Sorumluluk Fazlaysa, İtibarı Az
Benzer şekilde en az önem verilen özellikler işin ilginçliği oldu. Bir işin sorumluluk gerektirmesi o işin tercihini olumsuz yönde etkilemektedir. Aynı şekilde bedensel çalışma gerektiren işlere yönelik de olumsuz bir tutum söz konusudur.
İşin saygınlığı, başarı hissi oluşturması, karar alma konumunda olması, yeni beceri kazandırması da öne çıkmasa da önemsenen özelliklerdir.
İnşaat Mühendisliği 20. Sırada
126 mesleğin olduğu meslek skalasında İnşaat mühendisliği listede 20. sırada kendine yer buluyor. Çoğumuz da biliyoruz ki bu son zamanlarda yaşanan sorunlardan kaynaklanıyor. Birkaç yıl önceki anketlere bektığınızda bunu kolaylıkla görürsünüz. Her üniversiteden yüzlerce mezunun olması ve çoğunun işsiz olması, özel sektörde vaat edilen maaşlar, kariyer sitelerinde mühendisler için yapılan ilanların trajikomikliği;
bu mesleğin 20. sırada olmasının nedenlerinden bazıları.
İtibar Gelir ile Doğru Orantılı
Mesleklerin toplum nezdindeki itibarı toplumsal yapı içinde bireyin yerini belirlemesinin yanı sıra iş piyasalarını, ekonomik yapıyı, eğitim ve istihdam sistemini yakından ilgilendiriyor.
Araştırmada TÜİK’in Standart Meslekler Sınıflamasının 3. düzey meslek gruplarından seçilen 126 tekil mesleğin denekler tarafından 1-100 arası olacak şekilde puanlanması istenmiştir. Akabinde meslekler bu puanlara göre sıralanarak mesleki itibar skalası oluşturulmuştur.
- Mesleklerin itibarları ile kazançları arasında yakından bir ilişki gözlemlenmiştir. Nitekim araştırmada elde edilen veriye göre bir işte aranan özelliklerin başında ‘iyi bir ücret’ gelmektedir. Dolayısıyla yüksek kazancı olan mesleklerin sıralamada daha yukarıda olduğu görülmektedir.
Bedensel çalışma gerektiren işler daha düşük puan alıyor
Bedensel çalışma gerektiren işler genellikle masa başı işler olarak tabir edilen zihinsel emek gerektiren işlere göre daha düşük puanla puanlanmaktadır.
Araştırma kapsamında toplumda ideal bir işin düzenli ve çalışma ortamı rahat olan iş olarak görüldüğü anlaşılmaktadır.
Kaynak
- https://www.gzt.com/jurnalist/turkiyede-en-itibarli-meslekler-listesi-yayinlandi-3545966
- https://www.gunboyugazetesi.com.tr/32-sehirde-insanlara-soruldu-iste-turkiyede-en-itibarli-meslekler-listesi-53947h.htm
- https://tyap.net/mediaf/T%C3%BCrkiye-Mesleki-%C4%B0tibar-Skalas%C4%B1-Sunumu-Son.pdf
