Dünya nüfusunun hızlı artışı hem dünyada hem de ülkemizde beraberinde birçok sorunun oluşmasına neden olmuştur. Bu sorunların en başında, artan nüfus ile birlikte, artan motorlu araç kullanımına bağlı olarak trafikte yaşanan sorunlar gelmektedir. Bunun sonucunda trafikteki bekleme süreleri, kural ihlalleri, trafikte yaşanan ölümlü kazalar her geçen gün artmaktadır.
İçindekiler
2019 Yılı Trafik Kazası İstatistikleri
Ülkemiz karayolu ağında 2019 yılı trafik kaza istatistikleri bir önceki yıla göre yüzde 4,9 azalarak 1 milyon 229 bin 364’ten 1 milyon 168 bin 144’e geriledi. Söz konusu kazaların 993 bin 248’ini maddi hasarlı, 174 bin 896’sını ölümlü-yaralanmalı kazalar oluşturdu. Yıl içinde meydana gelen ölümlü-yaralanmalı trafik kazalarının yüzde 75,9’u yerleşim yeri içinde, yüzde 24,1’i dışında meydana geldi. (2019 TÜİK)
Ülkemizde ve dünyada oluşan bu durumun önüne geçilebilmesi için Akıllı Ulaşım Sistemlerinin bir parçası olan Akıllı Elektronik Trafik Yönetim ve Denetleme Sistemleri’ni geliştirme ve kullanma ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
Trafik Yönetim Sistemleri Nedir?
Trafik Yönetim Sistemleri; rota hesaplama, park yönetimi, yolcu bilgilendirme gibi birçok alt uygulama alanı olan bir akıllı ulaşım sistemidir. Bu sistemin en önemli modülü ise, şehir içi kavşaklarda araçların bekleme/gecikme sürelerini azaltmak, olası trafik kazalarının önüne geçmek, yakıt ve emisyon değerlerini azaltmak amacıyla sürücü ve yayalara daha güvenli ve konforlu bir ulaşım sunmaktır.
Genel olarak yol, hava ve trafik hakkında bilgilerin toplandığı bir merkez üzerinden yönetilen Trafik Yönetim Sistemleri, yol güzergahında bulunan sensörlerden elde edilen verileri kablolu/kablosuz haberleşme teknolojilerini kullanarak bilgilendirme sistemleri üzerinden kullanıcılara yol güzergâhına tesis edilen değişken mesaj ve değişken trafik işaretleri aracılığıyla otomatik veya manuel olarak gönderir.
Bu sistemler aracılığıyla sürücülere;
- Yoğunluk ve trafik akışı,
- Hava ve yol durumu algılayıcılar ile hava basıncı, nem oranı, rüzgar yönü ve hızı,
- Görüş mesafesi,
- Yağış tipi ve miktarı,
- Yol sıcaklığı ve yol yüzeyindeki buzlanma ile arıza, kaza ve acil durum bilgilerini sunar
Sinyalize Kontrol Sistemleri
Son yıllarda, ülkemizde ve gelişmekte olan birçok ülkede uygulanan söz konusu trafik denetimi tekniklerinden birisi ve en önemlisi de sinyalize kavşak uygulamalarıdır.
Sinyalize kontrol tekniklerinin uygulanış şekilleri ile bu uygulamalardan verimliliği yüksek güncel çözüm olan adaptif trafik yönetim sistemlerine dair teknikler, kullanılan yapay zeka yöntemleri ile ürün haline gelebilmesi için gereklilikler ve sisteme dair fayda analizi bulunmaktadır.
Sinyalize Sistemlerin İşletilmesinde Kullanılan Başlıca Yöntemler
Adaptif Trafik Yönetim Sistemleri(ATYS)
Gerçek zamanlı trafik kondisyonu, talep ve sistem kapasitesine göre sinyal zamanlarını ayarlayan sistemdir. Her kavşak kolunun giriş ve çıkışlarında belirli bir mesafede konumlandırılan sensörlerin üzerindeki araç sayısı ve işgaliye verilerine göre sinyal süreleri üreten sistemdir. Adaptif sistemler, trafik yoğunluklarının anlık değerlerine göre geçiş hakları sağladıklarından, toplam gecikmeleri minimuma indiren en ideal sistemlerdir. Bilgi işlem ve haberleşme teknolojilerindeki gelişmelerin paralelinde, klasik sinyalizasyon işletim yöntemlerine (örn. sabit zamanlı, trafik uyarmalı vb.) güncel bir alternatif olan ATYS sistemleri geliştirilmiştir.
ATYS; genel olarak klasik sistemlerden daha fazla saha verisini girdi almakta, geliştirilen bir algoritmaya bu verileri işlemekte ve algoritmanın işletilmesinden doğan çıktıları da kavşakta uygulamaktadır. Bir ATYS’de birden fazla kavşak birbirleriyle bağlantılı halde işletebileceği gibi, bağımsız tek bir kavşak için de işletme yapabilmektedir.
Adaptif Trafik Yönetim Sistemleri (ATYS) Teknikleri:
- Algılama
- Eylem türü
- Ayarlama metodu
- Hiyerarşik seviyeler
- Trafik modellemesi tahmini
- Ayarlanmış sinyal zamanlamaları
- Bölgeler için esneklik
- Operasyon yönetimi
- Öncelik yönetimi
Daha önce yazmış olduğum yazılarıma bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar / References
-
Ulaştırma Ve Altyapı Bakanlığı, Akıllı Ulaşım Sistemleri
-
Balta, M. 2019. Şehir İçi Trafik Yönetim Sistemleri için SDN Temelli Bir Vanet Mimari Önerisi ve Sinyalizasyon Uygulaması, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Sakarya
-
Gonca C.K, Gülsün B., Adaptif Akıllı Trafik Sistemi, Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul
