Trafik Işıkları Neden Kırmızı, Sarı Ve Yeşildir?
Trafik ışıkları uygulaması, otomobillerden önce demiryollarında trenlerin kontrolü için uygulanıyordu. Zamanla bu uygulama tüm trafik düzenlemeleri için de kullanılmaya başlandı. Gelin sizinle bu gün trafik ışınları neden kırmızı, sarı ve yeşil olarak belirlenmiş öğrenelim.
Demiryolları idaresi kırmızı rengi ‘dur’ sinyali olarak seçmişti. Çünkü bu renk kan rengi olduğundan asırlar boyu tehlikenin, zararın ve ölümün simgesi olmuştur. Ama demiryolları ilk faaliyete geçtiği 1830’lu yıllarda ‘ikaz’ ışığının rengi yeşil, ‘geç’ ışığının ise beyazdı. Bir süre sonra beyaz sinyal problem yaratmaya başladı. Beyaz renkli ‘geç’ sinyali diğer sokak lambaları ile karıştırılabiliyordu. Ama daha da kötüsü ‘dur’ işaretlerine konulan kırmızı mercekler yerlerinden düşünce ışık beyazlaşıyor, ‘geç’ sinyali olarak algılanıyor ve kazalara yol açıyordu. Sonunda kırmızıyı ‘dur’, yeşili ‘geç’ sarı rengi ise ‘ikaz’ sinyali olarak kullanmaya başladılar. Bilindiği gibi sarı, renk spektrumu içinde en göz alıcı olanıdır. Böylece makinist bir sinyalin bulunması gereken yerde sarı ışığı görürse, bir şeylerin yanlış olduğunu anlıyor ve tedbirini alıyordu.
Karayolu Trafiği için Kullanımı
Otomobillere gelince, yollarda sadece atların ve at arabalarının bulunduğu tarihlerde bile dünyanın büyük şehirlerinde trafik sorundu. İlk trafik lambası otomobillerin ortaya çıkmasından çok önce 1868’de Londra’da kullanıldı. Gazla yakılan ve bir eksen etrafında döndürülebilen kırmızı ve yeşil lambalar bir yıl sonra patlayıp, kendilerini çeviren polisi de yaralayınca bu uygulama ortadan kalktı. Ama öte yandan otomobillerin ortaya çıkması ve şehirlerde dolaşmaya başlamalarıyla birlikte durum iyice kötüleşti. Çeşitli şehirlerde değişik uygulamalar yapıldı. Demiryollarındaki uygulama örnek alındı ama orada birbirine paralel iki hat vardı. Bu sistem iki yolun kesiştiği kavşaklarda işe yaramıyordu.
Sonunda günümüzdekilere benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik lambasını, Amerika Cleveland’da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett Morgan geliştirdi. 1914’de ilk denemelerine başlayan Morgan 1923’de de patentini aldı. Morgan 1963’de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmasına sattı.
Morgan’ın lambaları demiryollarına benzer şekilde bir ‘T’ üzerinde kırmızı ve yeşil iki lambadan ibaretti. Çok geçmeden ikaz anlamında sarı lamba da ilave edildi ve uygulama bütün dünyaya süratle yayıldı. Sarı renk hala ‘ikaz’ anlamında kullanılmakta olsa da günümüz sürücüleri onu ‘geç’ sinyali olarak algılıyorlar.
