Top-Down metodunda yapı klasik uygulamaların tersine, yukarıdan aşağıya doğru inşa edilmekte, bu nedenle analiz ve tasarım hesapları da klasik yöntemlere karşılaştırıldığında oldukça farklı olmaktadır.
Top-down metodunun farkı nedir diyenleri buraya alalım:
Top-Down metodunun seçilmesinin en önemli nedeni inşa süresini kısaltması ve yer üstü inşasının başlaması için yer altı inşasının tamamlanmasının gerekmemesidir.Böylece müteahhitler proje süresini kısa bulacak ve işveren de mülkünü erkenden teslim alacaktır.
Olaya mühendislik açısından bakarsak, yapısal elemanların rijitliği, kazı süresince mükemmel yatay destek sağlar. Derin kazılarda yatay destekler aşırı pahalıya mal olduğu için top-down yöntemi tercih edilir.
Var olan binanın sınır duvarı ile yapılmakta olan bina çok yakınsa ve zeminin çökme riski yüksekse, inşa yapılacak alanda yer altı su seviyesi çok yüksekse; ayrıca iki veya daha fazla bodrum katı olan binalarda,yer altı garajlarda,alt geçitlerde, metrolarda ve şebeke hatlarında tercih edilir.
Top-Down yönteminin avantajları nelerdir?
- Geleneksel bottom-up yönteminde kazı sırasında suyun kaldırma kuvvetinden dolayı oldukça sorun yaşanır. Bu yüzden yer altı suyu tarafından uygulanan basıncın kontrol edilmesi gerekir. Top-down yönteminde ise yapının ölü ağırlığı, su basıncını kontrol etmek için yeterlidir.
- Sadece kazı sırasında bile geçici havalandırma ve ışıklandırma daha kolay sağlanır.
- Tünelde kazılan malzemenin tünel dışına çıkarılması sağlanır.
- Bu metot, yapının üst kısmı ile bodrum kazısının eş zamanlı olarak gerçekleşmesini sağlayarak zamandan ve kaynaktan tasarruf sağlar.
- Proje teslimatının hızını büyük oranda arttırır.
- Tünelin üst kısmının erken restorasyonuna olanak tanır. Kazı duvarlarının geçici destekleri, kalıcı olarak kullanılır.
- Döşemeler, kazı desteklerini güçlendirirler. Böylece gerekli ankraj demiri sayısı azalır.İnşa alanı küçülür.
- Hazır bir eğimle döküm yapılabileceği için çatının inşası daha kolaydır.
- Kazancı arttırır.
- Toz salınımını minimum düzeye indirger.
- Kirliliği azaltır.
- Palplanş ihtiyacını azaltır.
Top-Down yönteminin dezavantajları nelerdir?
- Tünel duvarlarında dış su sızdırmazlığının sağlanamaması
- Çatı,kat ve bodrum döşemelerinde daha karmaşık bağlantılar
- Döşeme ve duvarlar arasında potansiyel su kaçağı
- Dış duvarlar veya merkez kolonların belirli yükleme toleranslarını aşma riski
- Alt döşemenin kazısı ve inşası için limitli alan
İTÜ Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği bölümünden Namık Kemal Öztorun’un Ankara Metrosu Kızılay İstasyonunun yapımında uygulanan Top-Down (Yukarıdan Aşağıya) inşaat metodu, avantajları ve dezavantajlarını irdelediği dokümanı buradan inceleyebilirsiniz.
