Bu yazımızda merdiven terimlerden olan tırabzan yada diğer adıyla küpeşteyi, sizlerle beraber inceleyeceğiz.
Tırabzan (Küpeşte) Nedir?
Merdiven boşluğu tarafına emniyet için, merdiven malzemesiyle de uyumlu olarak ahşap, metal plaka, metal çubuk vb. gereçlerle korkuluklar yapılır. Korkuluğun üzerine, elle tutunarak rahat bir iniş- çıkış için, yüksekliği basamak ucundan yaklaşık 90 cm kadar olacak şekilde bir malzeme oturtulur. Bu malzemeye tırabzan(küpeşte) adı verilir.
Küpeşteler genellikle 5- 10 cm genişliğinde sert ahşap, plastik, metal vb. gereçlerden çeşitli profiller verilerek yapılır.
Geniş merdivenlerde boşluk tarafının yanında, duvar tarafına da küpeşte yapılabilir. Bu durumda küpeşte, duvar üzerine ya da duvar içerisine girecek şekilde tespit edilir.
Tırabzan Ve Korkuluk Hangi Durumlarda Yapılır?
Aşağıdaki tabloda rıht sayılarına göre korkuluk ve küpeştenin yapılma durumları verilmiştir.
| Rıht Sayısı | Açıklama |
| <5 | Korkuluk ve küpeşte yapılmayabilir. |
| 5 – 10 | Sadece küpeşte ile yetinilebilir. |
| >10 | Hem küpeşte hem korkuluk, veya merdiven duvarla sınırlanıyorsa küpeşte zorunludur. |
Tırabzan(Küpeşte) Sayısının Genişliğe Bağlı Olarak Değişimi
Aşağıdaki tabloda küpeşte sayısının merdiven genişliğine bağlı olarak değişimi gösterilmiştir.
| Merdiven Genişliği | Küpeşte Sayısı |
| L ≤ 120 cm) | 1 |
| 120≤ L ≤ 220 cm | 2 |
| 220≤ L ≤ 320 cm | 3 |
Tırabzanlarla İlgili Bazı Teknik Detaylar
- Küpeştelerin taşıyabilecekleri birim yük yaklaşık olarak 50- 100 kg/m’dir. Bu birim yükler, binanın sınıfına göre değişmektedir. Örneğin konutlarda alınan birim yük, hastanelerde alınan birim yüke oranla daha azdır.
- Küpeşteler merdiven eğimine paralel olarak yapılır.
- Küpeşte yüksekliği genellikle 90 cm olarak alınsa da bu değer 85 – 115 cm arasında değişebilir.
Kaynaklar / References
-
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü -
Ömer Halisdemir Üniversitesi Mimarlık Fakültesi
