Temelde su yalıtımı; zemin rutubetine karşı, basınçsız suya karşı ve basınçlı suya karşı su yalıtımı olarak üçe ayrılmaktadır. Temelde su yalıtımı uygulamalarında polimer bitümlü örtüler, plastik/kauçuk esaslı sentetik örtüler veya sürme esaslı su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
Hangi sistem seçilirse seçilsin yapıların temellerinin, üstündeki binayı ömrü boyunca taşıyacak sağlamlıkta olması gereklidir. Ancak tek başına uzun ömürlü olabilmesi için sadece temelin yeterli sağlamlıkta yapılmış olması yeterli değildir. Yapılan temellerin mutlaka suya ve suyun korozif etkilerine karşı yalıtılmış olması da gerekmektedir.
İçindekiler
Basınçlı Suya Karşı Yalıtım
Yapıya ve yalıtıma, sürekli ve belli bir hidrostatik basınç yapan sulardır. Örneğin; binanın inşa edileceği alanda bulunan yeraltı suları, basınçlı suya örnektir. Binanın zemine uyguladığı yük ve maruz kalınan hidrostatik su basıncına bağlı olarak kullanılacak olan su yalıtım malzemelerinin sarfiyatı belirlenir.
Genel olarak temelde su yalıtımı; binanın şevli kazılmasına olanak sağlayabilen ayrık nizam yapılarında dıştan bohçalama, şevli temel çukurunun açılmasının mümkün olmadığı bitişik nizam yapılarda ise içten bohçalama yöntemlerinden biriyle gerçekleştirilir.
Dıştan Bohçalama ile Temelde Su Yalıtımı
Temel çukurunda, toprak kaymasını önleyecek şekilde bir şevle emniyet sağlanmalıdır. Yeraltı suyu, uygun yöntemler ile temel taban seviyesinin altına düşürülerek zeminde tam kurutma sağlanır. Taban betonu, temel perde sınırından en az 60 cm taşacak şekilde ve içe doğru şevli olarak hazırlanır. Su yalıtım malzemesi olarak polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtü, plastik/kauçuk esaslı sentetik örtüler veya sürme esaslı su yalıtım
malzemeleri kullanılabilir.
Polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtülerin kullanılması durumunda:
- Taban betonu üzerine m² ’ye 0,400 kg sarfiyatta soğuk uygulamalı astar emülsiyonu uygulanır.
- Astar katının tamamen kurumasının ardından 2 kat polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtü enlemesine 10 cm, boylamasına ise 15 cm birbiri üzerine bindirilip şalümo ile eritilerek yapıştırılır.
- Taban betonunun üzerine yapılan yalıtımın, temel perde sınırını aşan filizleri daha sonra ulaşabilmek amacı ile düşük dozlu beton ile korumaya alınarak yatayda uygulama tamamlanır.
- Yalıtımlı taban betonu üzerine binanın perde duvarlarının inşa edilmesinin ardından düşey yüzeylerde
m²’ye 0,400 kg sarfiyatta soğuk uygulamalı astar emülsiyonu uygulanır. - Astar katın korumasını takiben polyester keçe taşıyıcılı 2 kat polimer bitümlü örtü ile temelde su yalıtımı yapılır.
- Daha sonra yalıtım filizlerini koruyan düşük dozlu beton kırılır. Düşeyde yapılan su yalıtımı uygulaması ile yalıtım filizleri birleştirilir.
- Perdedeki yalıtım bitirildikten sonra ise toprak dolgu öncesi yalıtımın bir duvar ile korunması gereklidir.
Kullanılan bir bodrum yapılacak ise, koruma duvarı olarak ekstrüde polistiren sert köpük ısı yalıtım levhaları hem koruyucu duvar, hem de ısı yalıtım görevini görürler.
Su yalıtım malzemesi olarak Plastik/kauçuk esaslı sentetik örtülerin kullanması durumunda ise:
- Taban betonunun üzerine en az 500 gr/m²’lik ayırıcı geotekstil keçe serilmesinin ardından sentetik örtü taban betonuna ek yerleri sıcak hava kaynağı ile birleştirilerek tek kat olarak uygulanır.
- Sentetik örtünün üzerine tekrar ikinci bir ayırıcı geotekstil keçe serilir.
- Binanın taban betonu üzerine inşa edilmesinin ardından düşey yüzeylere yalıtım uygulamasına geçilir.
- Düşey yüzeylere en az 500 gr/m²’lik ayırıcı geotekstil keçe serilmesinin ardından sentetik örtü, PVC disklere yapıştırılmak suretiyle yüzeye kaplanır.
- Taban betonundaki filizler ile perde duvar yalıtımları birbirlerine kaynatılarak yalıtımın sürekliliği sağlanır.
- Tek kat sentetik örtünün uygulanmasının ardından üzerine ikinci bir en az 500 gr/m²’lik ayırıcı geotekstil keçe katmanı yerleştirilir.
- Keçe uygulamasının da ardından koruma betonu veya ekstrüde polistiren sert köpük ısı yalıtım levhaları yerleştirilir.
İçten Bohçalama ile Temelde Su Yalıtımı
Bitişik nizam yapılarda veya temel perdeleri dışında insan çalışmasına yeterli şev açıklığının bulunmadığı hallerde tercih edilir. Bu sistemde yalıtımın sürekliliği, bir dış çanak iç yüzüne yatayda ve düşeyde bir defada yalıtım yapılması ve binanın bu havuz içine oturması ile sağlanır. Başlangıç aşamasında betonarme dış çanak oluşturulur. Köşelerde pah uygulamasının yapılmasının ardından dış çanağın iç yüzeyine m²’ye 0,400 kg sarfiyatta soğuk uygulamalı astar emülsiyonu uygulanır.
Dış çanak içine yatay ve düşeyde 2 kat polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtüler ile yalıtım tamamlandıktan sonra her iki düzlemdeki yalıtım katmanları koruma altına alınır. Son olarak, binanın taşıyıcı sistemi (radye temel ve perde duvarları ile iç çanak) yapılarak bitirilir.
Sentetik esaslı su yalıtım örtülerinin bu detayda kullanılması durumunda dış çanağın iç yüzeyi ilk aşamada en az 500 gr/m²’lik ayırıcı geotekstil keçe ile kaplanır. Çanağa monte edilmiş PVC disklerin üzerine sentetik örtülerin
yapıştırılmasıyla uygulama tek katta örtü ile tamamlanır ve üzerine ikinci bir geotekstil keçe uygulaması yapılmasının ardından koruma katmanı yerleştirilir. Son olarak, binanın taşıyıcı sistemi inşa edilir.
Zemin Rutubetine Karşı Temelde Su Yalıtımı
Zemin rutubeti; zeminde daima mevcut bulunan, kılcallık yoluyla yapının bünyesine girip zararlara yol açan, zeminin cinsine bağlı olarak etki derecesi değişiklik gösteren sudur. Zemin rutubeti;
- Zemin tanecikleri ile aderans temin eden ve sızmayan su,
- Zemin tanecikleri arasına köşelere asılı kalan su,
- Zemin taneciklerini ince bir film şeklinde saran su,
- Yer altı suyu veya birikinti sularından kılcal olarak emilen su, olarak ele alınabilir.
Basınçsız Suya Karşı Temelde Su Yalıtımı
Damlayabilir, akabilir durumdaki suya genel olarak basınçsız su adı verilir. Yağışlardan sızan su veya sulamadan kaynaklanan kullanma suyu toprak tarafından emilirken perde duvarlardan süzülür. Bu sular; yapı ve yalıtım üzerine ya hiç ya da geçici olarak bir hidrostatik basınç yapar.
Bitüm Esaslı Sürme Su Yalıtım Malzemeleri İle Uygulama
Uygulama yapılacak yüzey; toprak, toz, kir, pas ve yağdan arındırılmalı ve gevşek parçalar kazınmalıdır. Sivri uçlar ve köşeler yuvarlatılmalıdır. Üreticinin talimatı doğrultusunda müteakip kaplamanın aderansını arttırmak ve yüzeydeki serbest parçacıkları ve tozları bağlamak için soğuk uygulamalı astar yüzeye sürülür. İki bileşenli ürünlerde A ve B bileşeni düşük devirli motorlu karıştırıcı ve karıştırıcı uç yardımı ile karışım hazırlanır. Tek bileşenli
ürünler ise kullanıma hazırdır, fakat uygulamadan önce homojen kıvama gelene kadar karıştırma işlemi yapılmalıdır. Sıcak uygulamalı ürünler uygun bir ısıtma ünitesi ile eritilmeli ve bu sıcaklıkta muhafaza edilmelidir.
Yüzey hazırlığı yapılmış ve astarlanmış kuru yüzeylere sert bir fırça, rulo veya püskürtücü yardımı ile her zaman aynı yöne doğru düzgün ve sürekli hareketler ile Birinci kat uygulama yapılır. Gerekirse özellikle pahlarda, köşelerde ve ek yerlerinde ıslak katmanın içine takviye filesi veya armür yatırılır ve her noktada temas etmesi sağlanır. Birinci kat taze katman üreticilerin teknik föyünde belirtilen sürelerde su, yağmur, don, kar, dolu, aşırı sıcak, rüzgâr etkilerine karşı korunarak beklenir. Koruma süresinin ardından ikinci kat uygulama yapılır ve gerekmesi durumunda ikinci bekleme süresinin ardından 3. kat uygulamaya geçilir.
Katman adedi ürünün çeşidine göre, sarfiyat ise uygulama yerindeki su basıncına göre tespit edilir. Aşağıda yapılacak olan uygulamaya göre ortalama sarfiyatlar belirtilmiştir:
Polimer Bitümlü Su Yalıtım Örtüleri İle Uygulama
Zemin rutubeti ve basınçsız suya karşı yapılacak olan yalıtım uygulamalarında bitüm esaslı sürme yalıtım malzemelerinin yanı sıra polimer bitümlü örtü de kullanılabilir.
Zemin rutubetine karşı yapılacak olan yalıtım uygulamalarında başlangıç aşamasında toprakla temas eden statik perdelere m²’ye 0,400 kg sarfiyatta soğuk uygulamalı astar emülsiyonu sürülür. Astar katının kurumasının ardından şalümo alevi ile bir kat cam tülü taşıyıcılı 3mm kalınlığında polimer bitümlü örtü yapıştırılarak uygulama tamamlanır. Perdedeki yalıtım bitirildikten sonra ise toprak dolgu öncesi yalıtım bir duvar veya ekstrüde polistiren sert köpük ısı yalıtım levhaları ile koruyucu katman oluşturulur. Temel kotu altında, bina çevresinde ve gerekli ise sömeller arasında yapılacak drenaj yalıtımı tamamlar.
Basınçsız suya karşı yapılacak yalıtımlarda, astar uygulamasının ardından temel derinliğine bağlı olarak farklı ürünler uygulanabilir. Tabanda bir kat polyester keçe taşıyıcılı 3 mm kalınlıkta polimer bitümlü örtü veya bir kat polyester keçe taşıyıcılı 3 mm örtü ile bir kat cam tülü taşıyıcılı 3 mm kalınlıkta polimer bitümlü örtüler ile birlikte uygulanır. Perdede ise Bir kat cam tülü taşıyıcılı 3 mm polimer bitümlü örtü veya Cam tülü taşıyıcılı 3 mm kalınlıkta polimer bitümlü örtü iki kat olarak uygulanır. Polimer bitümlü örtülerin şalümo alevi ile uygulanmasının ardından koruma katmanı oluşturularak detay tamamlanır.
Basınçlı Suyun Durdurulması
Bitüm esaslı malzemeler ile yapılacak olan yalıtım uygulamalarında yüzeyin kuru olması gerekmektedir. Buna karşılık özellikle basınç suya maruz kalan temellerde yapılacak olan uygulamalarda su akıntıları ile karşılaşılması oldukça yaygın bir durumdur. Uygulamanın sürdürülebilmesi için basınçlı su sızıntısının geçici bir süre ile durdurulması gereklidir.
Su sızıntısı olan delikler su basıncını azaltmak için matkapla suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar derinleştirilir. Eğer sızıntı birden fazla yerden ise, duvarın alt kısımlarına doğru suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar
büyüklükte delikler açılır. İnce bir plastik boru tıkama harcı ile deliğe tespit edilir ve suyun sadece takılan borulardan akması sağlanır.
Yüzeyin delikler dışında kalan kısımlarının su yalıtımı tamamlandıktan sonra, hortum çıkarılır ve hortumun çıkarıldığı delik, priz hızlandırıcı malzeme katılmış harç ile tıkanır. Tıkama harcı sertleşene kadar yaklaşık 1-2 dakika
eldivenli elle bastırılır. Sıva kürünü (standart özelliği) aldıktan sonra yalıtım, deliğin çevresini de içine alacak şekilde tamamlanır.
