TBDY2018=Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Taslak yönetmelik. Muhtemelen bu yıl içinde yürürlüğe girecek.
TBDY2018 için hazırlanan deprem haritaları, tabiki kağıt üzerinde değil. Artık yazılım sektörünün de gelişmesi ile(doğal olarak teknoloji), elektronik ortamda bu haritalara ulaşılabilecek.
Peki, TBDY2018’e göre kaç tane deprem haritası olacak? Yani, eğer deprem haritaları eskisi gibi kâğıt üzerine işlenseydi, kaç tane deprem haritamız olacaktı? Yine başka bir benzetme ile bugün her mühendislik ofisinde(inşaat mühendisliği) asılı olan bir tane Türkiye Deprem Bölgeleri haritası yerine, kaç tane deprem haritası asılı olması gerekecek?
TBDY2018 de dört adet deprem tanımı mevcuttur. Bu depremler, en büyükten en küçüğe olmak üzere: DD1, DD2, DD3 ve DD4 depremleridir. Yani proje dizayn ederken, deprem kuvvetlerinin hesabında bu depremler kullanılacak. TBDY2018 de adi gecen DD2 depremi, hâlihazırda şu an yürürlükte olan deprem yönetmeliğimizdeki tasarım depremine denk geliyor. Yürürlükteki yönetmeliğimiz(TDY2007) ‘de zaten yeni yapı dizaynında tek deprem kullanılıyordu, bu deprem tasarım depremiydi, bu deprem DD2 depremiydi. TBDY2018’ de ise tasarım depreminin yanına üç adet daha eklenmiş ve yelpaze biraz genişletilmiş. TBDY2018 ‘de de ağırlık tasarım depremi dediğimiz DD2’ de olacak, ancak bir takım performans gereklerinin sağlanması için diğer depremlere göre(DD1, DD3, DD4) tetkikler yapılacak/yapılabilecek.
TBDY2018 de artık deprem tehlikesine göre direkt spektral ivmeler olacak. Yani (Ss) değerleri. Haritadaki (Ss) değerleri direkt spektral ivmeler. Halen uğraştığınız gibi (A )değeri ile (Ao) değeri ile S(T) değeri ile uğraşmayacaksınız. Bunun yanında TBDY2018 ‘de, 1 saniyelik periyota denk gelen spektral ivme katsayıları da verilecek. Bu değerde (S1) olarak anılmakta. Yani 1 saniyelik periyota denk gelen ivme katsayısı. (S1) değerinden yararlanarakta köşe periyotları dediğimiz Ta ve Tb değerleri, deprem büyüklüğüne ve zemine bağlı olarak bulunabilecek.(TDY2007 deki durumu hatırlayın, her deprem bölgesine göre sabit bir Ta, Tb değeri vardı onu kullanıyordunuz). Dolayısıyla artık Ta ve Tb değerlerinin tespitinde de deprem büyüklüğü, zemin durumu dikkate alınmış olacak ki daha gerçekçi bir yaklaşım.
Bu açıklamalardan sonra başlıktaki sorunun cevabına gecelim. (Ss) harita spektral ivmesi var dedik. Bu ivmeye (katsayı) deprem tehlikesine göre büyüyen küçülen bir ivme dedik. Dört tane tanımlı deprem düzeyi olduğuna göre(DD,DD2,DD3,DD4). Her biri içinde farklı ivme katsayıları tanımlanacak. Yani buradan dört tane harita geliyor. Birde ne dedik (S1) ivmesi (katsayı) dedik.(S1) ivmesinden de köse periyotları buluyorduk. Her deprem düzeyi içinde (DD1, DD2, DD3, DD4) ayrı ayrı bu (S1) ivmeleri tanımlanmalı. Yani dört haritada buradan geliyor. Toplam deprem harita sayımız ne etti:
4+4=8
Yani TBDY2018 taslak yönetmeliğinde artık (8) adet deprem haritamız olacak. İnşaat mühendislik ofislerinde artık duvara (8) adet deprem haritası asılacak…
Ahmet CELIKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKISEHIR
