TBDY 2018’e göre asmolen döşemeli binaların tasarım sınırları ile ilgili Prof. Dr. Mehmet Nuray AYDINOĞLU’nun açıklamaları.
TBDY 2018’DE ASMOLEN DÖŞEMELİ BİNA TAŞIYICI SİSTEMLERİNE GETİRİLEN SINIRLAMALARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
SORU:
DTS = 1,2 ve BYS ≥ 6 olan, ancak TBDY (2018) 4.3.4.6’ da Denk.(4.3) ile verilen devrilme momenti koşulunu sağlamayan asmolen döşemeli binalar için ilgili Yönetmelik maddeleri nasıl yorumlanmalıdır?
YÖNETMELİK MADDELERİNİN YORUMU:
- (1) 4.3.4.3’e göre dolgulu (asmolen) veya dolgusuz tek doğrultulu dışlı döşemeli betonarme çerçevelerden oluşan taşıyıcı sistemler, perde içermedikleri takdirde, süneklik düzeyi sınırlı taşıyıcı sistemler olarak sınıflandırılacak ve sadece DTS=3 ve DTS=4 olan binalarda kullanılacaktır. Bu durumda kullanılabilecek taşıyıcı sistem Tablo 4.1’deki A31 sistemidir
- (2) 4.3.4.3’e göre dolgulu (asmolen) veya dolgusuz tek doğrultulu dışlı döşemeli betonarme çerçevelerden oluşan taşıyıcı sistemler, süneklik düzeyi yüksek betonarme bağ kirişli (boşluklu) ve/veya boşluksuz perdeler ile birlikte düzenlenerek süneklik düzeyi karma sistemler olarak yapılabilir (Tablo 4.1’de A23 ve A24 sistemleri). Bövlece bu taşıyıcı sistemlerin DTS = 1.2 ve BYS ≥ 6 olan binalarda kullanılmaları mümkün hale gelmektedir
- (3) Ancak Tablo 1 de tanımlanan A23 ve A24 sistemlerinde perdeler, 4.3.4.6 da Denk.(4.3) ile verilen devrilme momenti koşulunu sağlamak zorundadırlar. Yine 4.3.4.6 ya göre bu koşul sağlanmadığı takdirde, taşıyıcı sistemin perde içermediği esas alınacak ve Tablo 4.1’dekı A31 sistemi, yukarıdaki Madde (1) gereğince DTS = 3,4 ve BYS ≥ 7 olan binalarda uygulanacaktır
- (4) 4.3.4.6 da Denk.(4.3) ile verilen devrilme momenti koşulu sağlanmadığı takdirde, Tablo 4.1 deki A33 sisteminin kullanılması asmolen döşemeli binalar için mümkün değildir. Çünkü 4.3.4.6’nın son paragrafında aynen “Bu koşulun sağlanamaması durumunda, Tablo 4.1’de deprem etkilerinin tamamının Süneklik düzeyi sınırlı çerçevelerle karşılandığı durumlar için tanımlanan R ve D katsayıları ile izin verilen en üst BYS dikkate alınacaktır.” cümlesi yer almaktadır Diğer deyişle açıkça A31 sistemi tanımlanmaktadır. A33 sistemi ise Tablo 4.1’de “deprem etkilerinin moment aktaran süneklik düzeyi sınırlı betonarme çerçeveler ile süneklik düzeyi sınırlı bosluksuz betonarme perdeler tarafından birlikte karşılandığı binalar” olarak tanımlanmıştır ve 4.3.4.6’nın son paragrafındaki tamına uymamaktadır. Aslına bakılırsa Yönetmelik’te bu sistem, plak-kırış sistemli çerçeveleri içeren taşıyıcı sistemler için öngörülmüştür.
SONUÇ:
DTS = 1,2 ve BYS ≥ 6 olan asmolen döşemeli binalarda, her iki doğrultuda perdeler 4.3.4.6’da Denk.(4.3) ile verilen devrilme momenti koşulunu sağlamak zorundadırlar.
Aksi durumda asmolen döşemeli sistemler (BYS tanımı için Tablo 3.3’e bakınız)’,
- (a) DTS = 1,2 ve BYS ≥ 6 (Hn,max = 17.5 m) olan binalar için kullanılamaz,
- (b) DTS = 3,4 ve BYS ≥ 7 (Hn,max = 17.5 m) olan binalar için kullanılabilir.
Prof.Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
Deprem Mühendisliği Bölümü
