Bu yazıda zeminleri tanımak için bilinmesi gereken önemli terimler olan; su muhtevası, porozite, boşluk oranı, doygunluk derecesi ve rölatif sıkılık terimlerinin detaylarını sizlerle inceleyeceğiz.
Zemin, en genel durumda üç bileşenden meydana gelmiştir. Daneler, daneler arası boşluklarda bulunan su ve daneler arasındaki boşluklarda bulunan gaz. Buradan da anlaşılacağı gibi zemin, üç fazlı bir malzemedir.
Daneler arası boşluklar; en genel durumda kısmen su ve kısmen de hava ile dolu olabildiği gibi, suya tam doygun zeminlerde tamamen su, kuru zeminlerde tamamen hava ile doludurlar.
Su Muhtevası (w)
Su muhtevası, yaş zeminin daneler arası boşluklarında içerdiği su durumunu yansıtan bir terim olup, su kütlesinin kuru kütleye oranı olarak tanımlanır.
Su içeriği birimsiz olup, ondalık veya yüzde bir sayı olarak ifade edilir. Yine bazen, 1’den büyük değerler alabilir. Bir zeminde kuru kütle sabit iken, su kütlesi su içeriğine bağlı olarak değişebilir. Bundan dolayı paydada kuru kütle yer almaktadır.
Su Muhtevası Nasıl Elde Edilir?
- Zemin numunesi tartılır (Ws+Ww)
- Etüvde kurutulur.
- Kuru ağırlık bulunur (Ws)
Boşluk Oranı (e)
Boşluklu bir yapıya sahip olan zeminde, boşlukluluk durumunu yansıtan bir terimdir. Boşluk hacminin, dane hacmine oranı olarak tanımlanır.
Birimsiz olan bu terim, genellikle ondalık veya bazen yüzdelik bir sayı olarak yazılır. Aynı zeminde, danelerin dizilişine bağlı olarak, sıkı durumda küçük, gevşek durumda büyük değerler alır.
Porozite (n)
Zeminin boşlukluluk durumunu yansıtır ve boşluk hacminin, tüm hacme oranı olarak tanımlanır. Birimsiz olan porozite, genellikle ondalık veya bazen yüzdelik bir sayı olarak yazılır. Porozite daima 1’den küçüktür. Porozite ile boşluk oranı birbirinden bağımsız terimler olmayıp, birbirine ilişkilerle bağlıdır.
Doygunluk Derecesi (Sr)
Zemindeki boşlukların hangi oranda su ile dolu olduğunu yansıtan bir terim olup, su hacminin boşluk hacmine oranı olarak tanımlanır. Birimsizdir.
Rölatif Sıkılık (Dr)
Kum, çakıl gibi ayrık daneli zeminlerde, zeminin sıkılık durumunu yansıtan bir terimdir.
Rölatif sıkılık nasıl hesaplanır aşağıdaki yazımızda inceleyebilirsiniz.
