Elle yapılan metrajların çok uzun sürede hazırlandığı, bu şekilde hazırlanan metrajların da %100 doğru olup olmadığı her zaman tartışma konusudur. Bu şekilde hazırlanan metrajlar üzerinden yapılan iş programları ve planlamalarda ciddi hatalar ve sapmalar olmaktadır.
Elle hazırlanan metrajlara dayalı olarak yapılan talep, sipariş ve satın alma süreçleri ile imalat aşamasında sorunlarla karşılaşılmakta, bazen gereksiz, bazen ihtiyaçtan fazla, bazen de ihtiyaç miktarından daha az malzeme tedariki nedeniyle nakit akışı ve finansman maliyetlerinde sapmalara neden olunduğu gibi, iş programı ve planlamanın aksamasına ve gecikmelere neden olmaktadır. Kısacası yanlış hesaplanan metrajlardan dolayı firmalarda ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
İnşaat işlerinde ana girdilerinden olan demirin genelde inşaatta kullanılacak beton miktarı esas alınarak, kullanılacak demirin miktarı belli bir pursantaj (%…) değeri üzerinden hesaplanmaktadır.
Pursantaj (toplam beton miktarı m3/ton başına kullanılması öngörülen demirin kg’ı=projede kullanılacak toplam demir miktarı) üzerinden demir tonajının hesaplanması yüzünden firmalarda ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
Projede kullanılacak demirin betona bağlı bir pursantaj oranı üzerinden hesaplanması tümden yanlış olan bir alışkanlıktır. Çünkü; demir miktarını beton üzerinden pursantaj yolu ile hesabında aşağıda belirtilen tüm faktörler dikkate almış olsa dahi ihtiyaç demir miktarını hesaplamak metraj çıkarılmadıkça mümkün değildir.
Buna göre;
a- Yapının kullanım amacı, (konut, idari bina, fabrika, konferans salonu, okul, hastane vb. yapılar için döşeme yüklerinin hesabına esas yük kabulleri)
b- Yapıda kullanılacak beton sınıfı,
c- Statik hesaba esas yapının önem katsayısı,
d- Projedeki aks açıklıkları,
e- Projedeki aks karolajların niteliği, (düzgün, eğik, ışınsal, karmaşık aks sistemi vb.)
f- Kat yükseklikleri,
g- Yapını ağırlık ve rijitlik merkezinin yeri ve aralarındaki sapma oranları,
h- Deprem yapı davranış kat sayısı,
i- Dilatasyon sayısı,
j- Yapının düzenli ve/veya düzensiz yapı olup olmadığı,
k- Döşemelerin tipi, (plak, kaset, nervürlü, mat, ard germe, karmaşık sistemli döşeme vb.)
l- Temel tipi, (radye, kirişli radye, sürekli temel, kademeli sürekli temel, tekil temel, karmaşık temel vb.)
m- İnşa edilecek yerin depremsellik derecesi,
n- Zemin parametreleri,
o- Kirişlerdeki donatıların pilyeli veya pilyesiz olması,
p- Statik hesaplarda dikkate alınmayan ancak; projelerde kesitten tarif edilen (hatıl, subasman perdesi, parapet, kapama perdesi, vb.) sayısı, ebadı ve boyut oranı,
q- Kazık temel, iksa, kazıklı iksa vb. yapı elemanlarının olup olmadığı,
r- Kullanılan statik analiz programı,
Gibi daha pek çok faktör reel olarak bilinse dahi, projenin ihtiyacı olan demirin beton miktarı üzerinden pursantaj yoluyla bulunması doğru olmayan bir metottur.
Çünkü; birim fiyat üzerinden bir değerlendirme yapıldığında betonun m3/ TL maliyeti ile demirin ton/TL maliyeti üzerinden üzerinden bir değerlendirme yapıdığında işin toplamında örneğin % 10 luk bir yanlış hesabın maliyeti betonda minimum iken demirde maksimum düzeyde olacaktır.
Bu nedenle; gerek teklif, gerek ise inşaat aşamasında gerekli olacak demir miktarının, beton üzerinden pursantajla değil, doğrudan metraj çıkartılarak hesaplanması zorunludur.
Eğer, pursantaj üzerinden bir hesaplama yapılacak ise beton üzerinden demiri pursante etmek yerine, demir metrajı üzerinden betonu pursantaj yolu ile hesaplamak maliyet açısından riskinizi minimize edecektir.
Metraj Programları ile Metraj Hesabı
Maliyetlerin günden güne arttığı inşaat sektöründe yapılan yanlış metraj hesapları, maliyetlerini düşürmek isteyen firmalara olumsuz sonuçlar doğurmakla birlikte doğru planlama yapılmasının da önüne geçmektedir. Elle metraj hesabı yapan teknik ofislerde, metraj hesabı çok uzun süreler almakta, bununla birlikte çıkarılan metrajın kontrolünü ve doğrulunun teyidinde de ciddi problemler yaşanabilmektedir.Son 7 yılda hayatımıza giren metraj yazılımları ise bu sorunlara nokta koymayı başarabilmiştir. Günümüzde demir metrajından kaynaklı sorunların, hatta projelerde bulunan donatı adet yanlışlıkların bile otomatik olarak önüne geçen metraj programları, sektörde büyük oynayan firmaların merkez ofisleri ve şantiyelerinde çoktan yerini almıştır. Nitelikli metraj hesabına, reel maliyetler ile birlikte minimum sürede ulaşmayı hedefleyen tüm firmaların sıkça kapısını çaldığı metraj programları, çizimden metraj çıkarmak için aslında çok daha akıllı bir yöntem olduğunu da kullanıcılarına göstermektedir.Şantiye ya da ihale süreçlerine yönelik metraj hesabına DWG dosyaları üzerinden otomatik olarak ulaşan metraj programları ile metraj hesabının getirdiği tüm iş yükü metraj yazılımlarına rahatlıkla aktarılabilmektedir.
