‘New York’ dendiği zaman, çoğumuzun hatırına ilk önce Manhattan’daki gökdelenler ve şehrin hemen önündeki adada yükselen, kaidesiyle beraber tam 93 metrelik mühendislik harikası ‘Özgürlük Heykeli’ gelir. 1880’li senelerde Fransa’da yapılan Özgürlük Heykeli’nin masraflarının büyük kısmının bizden çıktığını, projesinin New York’a değil, o yıllarda Türk toprağı olan Mısır’a dikilmek üzere hazırlandığını ve son anda yaşanan bir talihsizlik neticesinde Amerika’ya gittiğini bilir misiniz?
Heykel, 19. yüzyılın ortalarında Türk toprağı olan Mısır’a dikilmesi maksadıyla Fransızlar tarafından hazırlanmış ama sonradan yaşanan bazı şanssızlıklar yüzünden Mısır yerine Amerika yolunu tutmuştu. İşin daha da garip tarafı, heykelin masraflarının büyük kısmının, zamanın hükümdarı Sultan Abdüláziz tarafından bizzat ödenmiş olmasıydı.
93 metre yüksekliğindeki Özgürlük Anıtı ilk olarak 1860’larda, ilk olarak Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki Mısır’ın Hıdiv’i Said Paşa’nın Süveyş Kanalı inşası için imzaladığı antlaşmanın gereği olarak Süveyş Kanalı’ndaki Port Said Limanı’nın girişine konulmak üzere planlanmıştır.
Ancak dönemin Osmanlı Sultanı Abdülaziz tarafından peşinatı ödendiği halde dikilen heykelden ötürü yerel huzursuzluk çıkacağı endişesiyle, Kavalalı soyundan Hidiv İsmail Paşa planlanan yere inşasını istememiştir.
Fransız bir heykeltıraş olan Frederic Auguste Bartholdi’ye ısmarlanan bu heykel, bakır ve çelikten yapılarak tamamlanmış, fakat daha sonra Mısır’a dikilmesinden vazgeçilmesiyle Paris’te bir depoya kaldırılmıştır.
Tasarlanan bu ilk heykel Kızıldeniz ile Akdeniz’in birleştiği yere koyulacak firavunlar zamanının giysilerine bürünmüş bir kadın şeklindeymiş ve elinde ‘Asya’nın ışığının Mısır’dan geldiğini’ sembolize eden bir meşale tutuyormuş.
Bu olaydan 20 yıl sonra 1885’te Fransa hükümeti ABD ile olan iyi ilişkilerinin bir göstergesi olarak büyük bir heykel yaptırmak istediğinde yine aynı heykeltıraşın kapısı çalınmış.
Hazır durumda olan heykel depodan çıkarılmış, heykeltıraş Bartholdi ve Gustave Eiffel (Eyfel kulesinin mühendisi) birlikte çalışarak bazı değişikliklerle heykeli yenilemişler ve heykeli böylece New York sahilinde Liberty Adasına yerleştirilmiştir.
Heykele Isaac Singer’ın dul eşi Isabelle Eugenie Boyer modellik etmiştir.
Özgürlük Heykeli 1884 yılında Fransa’da tamamlandıktan 1 yıl sonra 350 parçaya bölünüp 214 sandık içinde New York limanına ulaştırılmıştır.
Parçalar, 4 ay içinde kaidenin üzerinde yeniden birleştirilmiş ve 28 Ekim 1886 tarihinde binlerce izleyicinin önünde açılışı gerçekleşmiştir.
Amerika’nın Sembolü Özgürlük Heykeli Hakkında Bilinmeyenler
-Heykel Amerika’ya, 1886 yılında Fransa tarafından bir armağan olarak verilmiştir.
-Özgürlük Anıtı ilk yapıldığında kızıl/kahverengi tonlarında bir renge sahipti. Zamanla bugün bildiğimiz yeşil renge büründü.
-Heykel Fransızlar tarafından tasarlanmış ve ilk olarak Mısır’a hediye edilmesi düşünülmüştür.
-Anıt her yıl 3.2 milyon insan tarafından ziyaret edilmektedir.
-Heykelin tacında bulunan yedi diken, dünyanın yedi okyanusunu ve kıtasını sembolize etmekte ve evrensel özgürlük temasını vurgulamaktadır.
-Özgürlük Anıtı’nın yapımında Roma tanrıçası Libertas model alınmıştır.
-Heykelin beli 10,6 metre genişliğindedir.
-Kadın figürünün elinde tuttuğu meşale 1984 yılında yenilenmiştir. Yeni meşale bakırdan yapılmış ve üstü altın varakla kaplanmıştır.
-Bugün Özgürlük Anıtı’nın bulunduğu Liberty Adası’nda yalnızca tek bir aile yaşamaktadır.
-Özgürlük Anıtı’nın meşalesine yılda ortalama 600 kez yıldırım düşmektedir.
-Eyfel Kulesi’nin tasarımcısı Gustave Eiffel, aynı zamanda Özgürlük Anıtı’nı tasarlayan isimlerden biridir.
-Pakistan, Malezya, Tayvan, Brezilya ve hatta Çin’de Özgürlük Anıtı’nın replikaları bulunmaktadır.
-Heykel aslında bir deniz feneri olarak tasarlanmıştır ancak daha sonra bu amaç için kullanışsız olduğu fark edilmiş ve vazgeçilmiştir.
-Heykelin ve kaidesinin inşası için o zamanın parasıyla 500,000 $ harcanmıştır. Bu meblağ, bugünün parasıyla 10 milyon dolara eşittir.
-Kadın figürünün elinde bulunan tabletin üzerinde, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nin tarihi olan 4 Temmuz 1776 tarihi yer almaktadır.
-Heykel, yerden meşalenin ucuna kadar 93 metre uzunluğa ve 204 ton ağırlığa sahiptir.
-Heykeli tasarlayan Frederic Auguste Bartholdi’nin heykelin yüzünü yaparken annesinden esinlendiği iddia edilmektedir.
-Çoğumuz bilmeyiz ancak, tasvir edilen kadın zincirlerini kırmış bir durumdadır. Aynı zamanda havada olan sağ ayağı, zulüm ve kölelikten kurtularak ileri adım atmayı sembolize etmektedir.
-Ve en ilginci de, heykelin başlangıçta geleneksel kıyafetleri içerisindeki müslüman bir kadını tasvir etmesinin düşünülmüş olmasıdır.
