Doç. Dr. Temel Bayrak ve Yrd. Doç. Dr. İbrahim ASRİ tarafından 2011 yılında yayımlanan inşaat mühendislerine yönelik “ölçme bilgisi” ders notları.
Notu Hazırlayanlar:
Doç. Dr. Temel Bayrak
Yrd. Doç. Dr. İbrahim ASRİ
Not İçeriği:
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER …….2
1. GİRİŞ ………….4
1.1. Ölçme Bilgisinin Konusu ve Tarihçesi .. 4
1.2. Haritaların ve Ölçme Bilgisinin Kullanım Alanları 5
1.3. Yerin Temel Şekli 5
1.4. Düzlem Ölçmeler 7
2. ÖLÇME VE ÖLÇÜ BİRİMLERİ .8
2.1. Ölçü Birimleri …… 8
2.2. Eğim Ölçüsü …… 11
3. ÖLÇEK …….. 12
3.1. Sayısal Ölçek ….. 12
3.2. Çizgi Ölçek …….. 12
3.3. Harita Üzerinde Alan Hesabı …………. 13
3.4. Harita Ölçeklerinin Seçimi ve Çizim Hassasiyeti 14
4. ÖLÇÜ HATALARI …. 15
4.1. Duyarlık (Doğruluk) ölçütleri ………… 16
5. BASİT ÖLÇÜ ALETLERİ VE KULLANIMI ………. 18
5.1. Basit ölçü aletleri ………….. 18
5.1.1. Bir Jalonun Çekül Yardımıyla Düşey Duruma Getirilmesi .. 19
5.2. Yataydaki Noktaların Alım ve Aplikasyonu ……. 20
5.2.1. Bağlama yöntemi ………….. 20
5.2.2. Dik koordinat Yöntemi …… 21
5.3. Yatay Uzunlukların Ölçülmesi ……….. 22
5.3.1. Yatay Uzunlukların Ölçülmesinde Dikkat Edilecek Hususlar ………….. 23
5.4. Doğruların Aplikasyonu …. 23
5.4.1. Birbirini Gören İki Noktayı Birleştiren Bir Doğrunun Aplikasyonu ….. 24
5.4.2. Birbirini Görmeyen İki Noktayı Birleştiren Bir Doğrunun Aplikasyonu ………….. 24
5.5. Basit Ölçü Aletleri İle Harita Alım Yöntemleri … 25
5.5.1. Bağlama Yöntemi ile Alım . 25
5.5.2. Dik Koordinat Yöntemi alım ………….. 26
5.5.3. Ölçü Krokileri …. 26
6. ALAN HESAPLARI .. 28
6.1. Ölçü Değerlerine Göre Alan Hesabı … 28
6.1.1. Alımın Bağlama Yöntemi İle Yapıldığı Durumlarda Alan Hesabı …….. 28
6.1.2. Alımın Dik Koordinat Yöntemi İle Yapıldığı Durumlarda Alan Hesabı 29
6.1.3. Karışık Yöntem . 31
6.1.4. Koordinatlarla Alan Hesabı ( GAUSS ALAN HESABI ) ……… 32
6.2. Ölçü veya Plan Değerlerine Göre Alan Hesabı … 34
6.2.1. Geometrik şekillere bölme yöntemi . 34
6.2.2. Paralel Çizgili Diyagram …. 35
6.2.3. Kare Çizgili Diyagram …….. 35
6.2.4. Planimetrik (Mekanik ) Alan Hesabı .. 36
7. TEODOLİT 37
7.1. Teodolitin Nokta Üzerine Kurulması . 38
7.2. Teodolitin Doğrultu ve Açı Okuma Düzeni …….. 39
7.3. Açı Ölçüsü ……… 40
7.3.1. Silsile Yöntemiyle Doğrultu Ölçüsü … 40
7.4. Yatay Açı Hesabı …………… 41
7.5. Düşey Açı Ölçüsü ve Hesabı ………….. 41
8. KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE TEMEL ÖDEVLER ………. 42
3
8.1. Dik Koordinat Sistemi ……. 42
8.2. Kutupsal Koordinat Sistemi ………….. 43
8.3. Semt Açısı ……… 43
8.4. Temel Ödevler .. 44
8.4.1. I. Temel Ödev … 44
8.4.2. II. Temel Ödev .. 45
8.4.3. III. Temel Ödev . 46
8.4.4. IV. Temel Ödev . 48
9. YATAY KONTROL NOKTALARI ……… 49
9.1. Poligon Noktaları ………….. 49
9.2. Açık Poligon Güzergâhı ….. 50
9.3. Açık Poligon Hesabı ………. 52
10. YÜKSEKLİK ÖLÇMELERİ . 54
10.1. Geometrik Yükseklik (Nivelman) …… 54
10.2. Nivo .. 55
10.2.1. Nivonun kurulması ve Ölçüye Hazır Hale Getirilmesi …. 55
10.3. Nivelman Tesisleri (RS noktaları) …… 56
10.4. Nivelman Çeşitleri ………… 56
10.4.1. Nokta Nivelmanı ………. 57
10.4.2. Profil Nivelmanı ……….. 61
Boyuna Profil (Boykesit) Nivelmanı 61
Enine Profil (En Kesit) Nivelmanı …. 65
Profillerin Çizilmesi ……… 66
10.4.3. Yüzey Nivelmanı ………. 68
Işınsal yöntemle yüzey nivelmanı … 68
Kareler Ağı İle Yüzey Nivelmanı …… 69
10.5. Yüzey Nivelman Ölçülerinde Hacim Hesapları … 69
10.5.1. Kare prizmalar yardımıyla hacim hesabı ……. 70
10.5.2. Ortalama arazi kotu yardımıyla hacim hesabı ………….. 70
11. KÜRESEL KONUMLAMA SİSTEMİ (GPS) …. 71
11.1. Küresel Konumlama Sistemi (GPS)’ne Giriş ……. 71
11.1.1. Küresel Konumlama Sistemi (GPS) Nedir? …. 71
11.2. GPS Çeşitleri ….. 73
11.2.1. El Tipi GPS …. 73
11.2.2. Araç Tipi GPS 73
11.2.3. Profesyonel GPS-GNSS . 73
11.3. Küresel Konumlama Sistemi Bileşenleri ………… 74
11.3.1. Uzay Bileşeni 74
11.3.2. Kontrol Bileşeni ………… 75
11.3.3. Kullanıcı Bileşeni ………. 76
11.4. Küresel Konumlama Sisteminin Mantığı ……….. 76
11.5. GPS İle Konum Belirleme Metodları .. 77
11.5.1. Mutlak Konum Belirleme …………. 77
11.5.2. Göreli Konum Belirleme …………… 77
11.5.3. Yöntemler …. 78
11.6. Duyarlık Kaybı Nedenleri ve Çözümleri …………. 78
11.7. GPS’in Kullanım Alanları … 79
12. İMAR BİLGİSİ …… 80
13. KAYNAKLAR …….. 80
İndirme linki:
https://drive.google.com/file/d/0Bw4sk3jw4vbvSFdVZlpDVUpZMVk/view?usp=sharing
