İçindekiler
Kendiliğinden Yerleşen Beton Nedir?
Kendiliğinden yerleşen beton; önemli ölçüde akışkanlık özelliği ve kendi ağırlığı ile yerleşme yeteneği olan, sıkıştırma ve yerleştirme için vibrasyon gerektirmeyen yenilikçi bir betondur. Genellikle erken yaşta yüksek dayanım sağlar.
Kendiliğinden Yerleşen Betonun Tarihçesi
1983’ ten önce, beton yapılarda dayanıklılık Japonya’da büyük bir problemdi. Dayanıklı beton üretmek için betonun yeterli miktarda sıkıştırılması gerekiyordu. Yeterli kalifiye eleman olmadığı için gün geçtikçe yapı kalitesi azaldı. Fazla sayıda kalifiye elemana gerek duymadan başarılı bir sonuç elde etmek için ulaşılan çözümlerden bir tanesi kendiliğinden yerleşen betonu kullanmak oldu. Bu şekilde ihtiyaç duyulan beton 1986 yılında Okamura tarafından oluşturuldu. İşlenebilirliğinin geliştirilmesi için Ozawa ve Maekawa tarafından Tokyo üniversitesinde önemli çalışmalar yapıldı.
Kendiliğinden Yerleşen Betona Neden İhtiyaç Duyuluyor?
Saha şartlarında yeterli vibrasyonun yapılmaması, kalitesiz işçilik, sık donatılı ve karmaşık geometrili kesitler, betonda yeterli akışkanlığın ve ayrışma direncinin istenmesi,düşük su/çimento oranı ile üretilmesi, erken yaşta kalıptan alınması ve yapıların daha hızlı kullanımına imkân sağlaması kendiliğinden yerleşen betonun tercih edilme sebepleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kendiliğinden Yerleşen Betonun Oluşum Biçimi
- KYB’ de akıcılığı sağlamak amacıyla kuvvetli bir süper akışkanlaştırıcıya ihtiyaç duyulmaktadır.
- Beton içindeki agrega tanelerinin arasındaki sürtünme etkilerini azaltmak için tanelerin birbirinden uzaklaştırılması gerekir. Bu amaçla çimento hamuru miktarı arttırılabilir. Böylelikle betonun şekil değiştirme yeteneği artar.
- İnce malzeme miktarı su içeriğini değiştirmeden yüksek tutulur. İnce malzeme olarak uçucu kül, cüruf, silis dumanı ve taş tozu kullanılabilir ancak ince malzeme kullanımı maliyeti arttırdığından ince malzemeyi azaltıp bunun yerine viskozite düzenleyici katkılar geliştirilmiştir.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Karışım Dizaynı
- İri agrega hacmi toplam hacmin %45-50’inden fazla olmamalıdır.
- Maksimum agrega çapı 10-20mm arasında olmalıdır.
- Genellikle ince agrega hacmi toplam harç hacminin % 40’ı ile % 50’si arasında olmalıdır.
- Polikarboksilat bazlı bir kimyasal katkı kullanılmalıdır.
- Viskoziteyi ayarlamak amacıyla ya viskozite arttırıcı kimyasal katkı ya da filler tipi malzeme kullanılmalıdır.
- Karışım suyunun hiçbir zaman 200 kg/m³’ü aşmaması gereklidir.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Avantajları
- Beton dökümü sırasında vibrasyon ihtiyacı minimumdur ve böylelikle işçilik ve zamandan tasarruf edilmiş olur.
- Pürüzsüz bir beton yüzeyi oluşturması mastarlama işlemini kolaylaştırmaktadır.
- İnşaat süresini kısaltır, buna bağlı olarak inşaat ve işçilik maliyetini düşürür.
- Beton ile demir donatı arasında boşluksuz bir yapı oluşturması sebebi ile dayanıklılığı arttırır.
- Ayrışmayı önleyerek hava kabarcıksız ve homojen bir beton elde edilmesine olanak sağlar.
- Kendiliğinden yerleşen betonun geçirimliliği normal betona göre düşüktür, yalıtım değerleri daha yüksektir.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Dezavantajları
- Üretimi çok yaygın olmadığı için her yerde bulunamamaktadır.
- Maliyeti günümüzde normal betonlara göre yüksektir.
- Bakımı normal betonun kürleme işleminden zahmetlidir.
- Akışkanlığı yüksek olduğu için hidrostatik basınçtan dolayı kalıp işçiliğinde sorun oluşturabilir.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Önemli Özellikleri
- Yüksek Akıcılık
- Yüksek Stabilite
- Düşük Bloklanma Riski
Bu özelliklerin sağlanması için taze beton akıcı kıvama, optimum viskoziteye ve kohezyona sahip olmalıdır. Bunların sağlanması için karışım tasarımı iyi yapılmalı ve uygun malzemeler uygun oranlarda kullanılmalıdır.
Kendiliğinden Yerleşen Beton Kullanım Alanları
- Vibratör kullanılamayan yerler
- Zor ve ulaşılmaz kalıplar
- Estetik kalıp tasarımları
- Sık donatılı elemanlar
- Güçlendirme projeleri
- Prefabrik elemanlar, paneller ve döşemeler
Kendiliğinden Yerleşen Beton İçin Uygulanan Deneyler
Yayılma Deneyi
Deformasyon hızının gözlenmesini ve numunenin kendi ağırlığı ile yayılarak oluşturacağı çapın ölçülmesini kapsar.
V Hunisi Deneyi
Viskozite ve geçiş yeteneği hakkında fikir verir. Aparat olarak özel bir huni kullanılır ve betonun bu huninin ağzından ne kadar sürede akacağı ölçülür.
L Kutusu Deneyi
Betonun yerleşme, doldurma, geçiş yeteneğinin ve ayrışmaya direncinin L bir kutu içerisinde gözlenmesidir.
U Kutusu Deneyi
Betonun yerleşme yeteneğinin ölçülmesini sağlar.
Doldurma Kutusu Deneyi
Betonun akış hareketinin ve özel şeffaf bir kutu içerisinde yükselme yeteneğinin gözlenmesini içerir.
Konu ile ilgili videoya aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Bir başka yazıda tekrar görüşmek dileğiyle…
Diğer yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz.
KAYNAKLAR
- Cenk Kılınç, Hazır Beton Dergisi 2012 Ağustos Sayısı
- Çimsa Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi
- Dr. Selçuk Türkel, Kendiliğinden Yerleşen Beton Bölüm 1, Bölüm 2
