Kayseri’nin Ağırnas ilçesinde dünyaya gelen ve 22 yaşına kadar burada yaşadığı rivayet edilen Mimar Sinan, doğmuş olduğu topraklara ikisi camii olmak üzeri toplamda 12 eser bırakmıştır. Ancak bu eserlerden yalnızca bir tanesi günümüze ulaşabilmiştir. Bu eser; Kurşunlu Camii (Hacı Ahmed Paşa Camii)’ dir.
Caminin kubbesi kurşun kaplamalı olduğu için halk arasında adı Kurşunlu Camii olarak bilinmektedir. Bahçesinde bulunan şadırvanı, minberi, iç süslemeleri ve nakışları bakımından Osmanlı Mimari tarzını somut bir şekilde görmemiz mümkündür.
Bu özelliklerini göz önünde bulundurduğumuz zaman Mimar Sinan’ın çift revaklı diğer camilerine benzediğini söylememiz mümkündür. Aralarında benzerlik bulunan diğer camiler; Üsküdar’daki Mihrimah Sultan, Eminönü Rüstem Paşa ve Atik Valide Camiler olarak görülmektedir.
Camiyi yaptıran, Konya Valisi Ahmed Paşa’dır. Döneme baktığımız zaman Kayseri, Konya vilayetine bağlı bir sancak olarak karşımıza çıkmaktadır. Kurşunlu Camii, Selçuklu eserlerinin baskın bir şekilde görüldüğü Kayseri’de Osmanlı Mimarisi’ne ait nadide eserlerin en başında yer almaktadır.
1574 de inşasına başlanan cami 1585 yılında ibadete açılmıştır. Camii tamamlandığında Mimar Sinan 97 yaşındaydı.
Kurşunlu Camii Teknik ve Mimari Özellikleri
İnşa Süreci: 1574-1585
Mimar: Mimar Sinan
Yaptıran: Konya Valisi Ahmed Paşa
Mimari Tür: Camii
Diğer İsmi: Hacı Ahmet Paşa Camii
Ait Olduğu Mimari Tarz: Osmanlı Mimarisi
Minare Sayısı: 1
Yapı Malzemesi: Kesme Taş
Yer: Kocasinan / Kayseri
Kubbe Sayısı: Tek
Kubbe Çapı: 12.3 metre
Revak Yapısı: Çift Revaklı
Son Cemaat Mahalli: Var
Ait Olduğu Yüzyıl: 16. YY
Kurşunlu Camii Tarihçesi
Camiyi yaptıranın Rumeli, Şam ve Karaman Beylerbeyi Hacı Ahmed Paşa olduğu giriş kapısı üzerindeki kitabeden anlaşılmaktadır. Kapının üzerindeki orijinal kitabede şu ifadeler yer almaktadır:
“Şehr-İ Zilhicce’de urmuşsun ânın bünyâdın
Dilerim haşre değin sahibine ola dua
Oldu mamür velayet dedim ana târih
Yapalı Kayseri’de camiin Ahmed Pâşâ”
Günümüz Türkçesi ile kitabe:
“Bu binanın temeli Zilhicce ayında atıldı
Dilerim dünya durdukça sahibine dua edile
Bu tarihte bu şehir mamur oldu
Bunu Ahmet Paşa Kayseri’de yaptırdı”
Son satırdaki kelimeler ebced hesabı ile toplandığında Hicri 994(Miladi 1585) olarak yani caminin yapıldığı tarih ortaya çıkmaktadır.
Ahmed Paşa, Osmanlı Devleti’nde çeşitli rütbelerde görev almış, aynı zamanda Sultan II.Selim ve onun oğlu Sultan II.Murad’ın en yakın hizmetlerini gören kişi olmuştur. 100 yıldan fazla yaşayan Ahmed Paşa’nın İstanbul’da Doğancılar Meydanı’nda türbesi ve bir de hamamı bulunmaktadır.
Ahmed Paşa, Konya valisi olduğu sıralarda bu camiyi inşa ettirmiştir. Her ne kadar o dönemde Kayseri, Konya vilayetine bağlı bir sancak olsa da dönemin Konya valileri Kayseri’de ikamet etmişlerdir.
Kurşunlu Camii Mimarisi
Yapı malzemesi olarak gri kesme taş kullanılmıştır. Kare planlı olarak inşa edilmiştir. Kıble yönündeki duvar dışarıdan olmak suretiyle 2 payanda ile desteklenmektedir.
Caminin giriş kısmında güzel bir işçilikle işlenmiş mukarnaslar mevcuttur. Yukarıda bahsi geçen kitabe bu mukarnasların altında yer almaktadır. Ahşap olmak suretiyle çift kanatlı kapı, camiye girişte bizi karşılamaktadır. Bu ahşap kapı üzerine çok kollu yıldız motifleri işlenmiştir.
12.3 metre çapında olan ana kubbe, Koca Sinan’ın Anadolu’da yaptığı en büyük kubbeli yapılarındandır.
Ana kubbesinin ortasında “Halim” 1360 (Miladi 1941) imzalı celi sülüslü göbek yazısı vardır. Bu yazı, Cuma suresinin 9. ayetidir ve siyah zemine oksit sarıyla yazılmıştır. Ayetin Türkçe manası şudur:
Ana kubbe haricinde nakışlı olarak bulunan başkaca bir bölüm mevcut değildir.
Son cemaat mahallinin üstü beş adet küçük kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbelerden ortadaki kubbe diğerlerine nazaran daha küçük çaplı ve daha yüksekçedir. Son cemaat mahallinde bulunan 24 adet sütun ve bu 24 adet sütunun taşıdığı meyilli revaklı bölüm ile örtülü bulunmaktadır.
Camii avlusu içerisinde giriş kapısı ekseninde sekiz sütunlu bir de şadırvan yer almaktadır. Rivayete göre bu sekiz sütunlu şadırvanın caminin orijinal halinde bulunmadığı ancak sonraki zamanlarda buraya taşındığı yönündedir.
Sekiz sütunlu şadırvan Sultan Aziz’in oğlu tarafından İç Kale bölgesi yakınında yaptırılmıştır. 1930’lu yıllarda, Şehzade ya da Millet Çeşmesi olarak da bilinen bu şadırvan Kurşunlu Camii avlusuna taşınmıştır.
Süslemeli, cümle kapısı, minberi, mihrabı ve kürsüsü mermerdendir. Doğancı Ahmed Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan külliyenin diğer binaları; medrese, hamam, mektep ve imaret günümüze ulaşamamıştır.
Caminin hemen karşısında Mimar Sinan Parkı ve Mimar Sinan Heykeli bulunmaktadır.
Başka bir yazımızda görüşmek dileğiyle..
Esen kalın…
