İnşaat sektöründe bir tür beton delme kesme makinesi olan karot, günümüzde gelişmiş teknolojiler sayesinde birçok alanda kullanılmaktadır.
İçindekiler
Karot Nedir?
Bu makine günümüzde silindir şeklinde beton delme işlemine verilen isimdir. Karot nedir, sorusunun cevabını verdikten sonra bir de karot ile beton delme hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır. Bu makine genellikle delinmesi ve kesilmesi zor alanları delmek-kesmek için tercih edilmektedir. Ayrıca beton zemin ve mermer gibi alanlarda basınç derecesi ayarlanarak kullanılabilmesi de cihazın başka bir özelliğidir.
Karot kelime anlamının İngilizce havuç anlamındaki Carrot sözcüğünden geldiğini bildirebiliriz. Duvar testi için yapılan ilk karot duvar delme işleminde alınan parçalar havuç şeklinde olduğu için işlem ve cihaz bu ismi almıştır.
Karot Kullanım Alanları Nelerdir?
Beton delme makinesi olan karot kullanım alanları önceden sadece numune almakla sınırlıyken günümüzde hayli geniştir. Bu alanlar içinde yer alanlar:
- Döküm anında taze betondan alınan numunelerin dayanımının düşük çıkması
- Beton üreticisi ve kontrol (yapı denetim) arasındaki ihtilaf durumu
- Döküm anında taze betondan numune alınamaması
- Betonda yerleştirme ve kür gibi uygulamaların yeterliliğinin tespit edilmesi
- Deprem ve yangın gibi durumlardan sonra yapının kontrolü
- Güçlendirme ve yıkım gibi kararların alınması
- Tadilat işleri
- Kapı-pencere yeri açma
- Kablo ve altyapı döşeme çalışmaları
- Gider açma
Bütün bunlar için tercih edilen karot cihazının türü farklı olmaktadır. Kullanım açısından kolay olsun istenirse sulu karot makinesi tercih edilmektedir.
Sulu Karot Makinesi Nedir?
Sulu karot makinesi, beton kesiminde daha fazla basınç uygulayabilmek ve betonu daha kolay delebilmek adına kullanılan beton delme cihazıdır. Karot makinesi, elektrikle çalışıp elle ya da sehpa üzerine kurulu olarak kullanılmaktadır.
El Karotu Nedir?
El karotu nedir, diye merak edenler için ise: Sehpa üzerine kurulu olmayan, elle çalışan matkaba benzer bir cihaz ifadesi kullanılabilir.
Karotun Avantajları Nelerdir?
İnşaat ya da herhangi bir sektör için günümüzde hız ve pratiklik son derece önemlidir. Bu nedenle karot nedir ve avantajları nelerdir, gibi sorular sorulduğunda ilk olarak pratik bir beton delme cihazı yanıtı verilebilir. Bu cihazın elle ya da yere sabitlenerek, kullanılan modelleri operatöre büyük kolaylık sağlamaktadır. Sulu ya da kuru her iki şekilde de basınç sistemi ile çalışabilmesi cihazın sert zeminde sıfır hata ile çalışmasını sağlar.
- Kısa sürede başarılı işler yapmaya yardımcı olur.
- Sadece delinecek alanda oyuk açar, diğer kısımlarda çatlak ya da kırık olmasına sebep olmaz.
- Beton numunesi alınmak istendiğinde beton zemine zarar vermeden sadece küçük bir parça almaya olanak tanır.
- Amaca yönelik olarak doğru kesiler ve delikler oluşturmaya yardımcı olur.
- Farklı birçok türü ve delici ucu bulunduğu için ihtiyaca yönelik olarak farklı büyüklüklerde oyuklar açmayı sağlar.
İdeal Karot Alımı Nasıl Yapılır?
- Numuneler en uygun yerlerden alınmalıdır.
- İdeal ölçüde alınmalıdır.
- Analiz için yeterli sayıda numune alınmalıdır.
- 28 günden yaşlı betondan alınmalıdır.
- Numune alınırken mevcut tesisat hattına dikkat edilmelidir.
- Yapıya en az şekilde zarar verilmelidir.
Kolondan Karot Alma
- Donatı tespit cihazı ile taranarak donatının OLMADIĞI,
- Moment sıfır noktası olan orta bölgeden alınmalıdır.
- Bir kolondan yalnızca 1 karot alınır.
- Kolonun kenarı 30 cm’den küçükse alınmaz.
- Sıklaştırma bölgesinden alınmaz.
- Kolon kenarından pas payından dolayı 3 cm içeriden alınır.
- Kenara yakın alınan numuneden dolayı beton patlayarak dökülebilir ve kolonun kesiti zayıflar.
Kirişten Karot Alımı
- Mümkün olduğunca tercih edilmez.
- Donatı tespit cihazı ile taranarak mümkün olduğunca donatının OLMADIĞI,
- Moment sıfır noktasından yani Mesnet bölgesinden alınır.
- Bir kirişten yalnızca 1 karot alınır.
- Kiriş yüksekliği 30 cm’den küçükse alınmaz.
Karot almak binaya zarar verir mi?
İTÜ Afet Yönetimi Enstitüsü, binadan beton karot örneği alınmasının dayanıma zarar verdiği şeklindeki haberlere yönelik bir açıklama yayımladı. Açıklama şöyle: Özellikle betonarme binaların deprem performansı ve depreme dayanıklılığının belirlenmesinde yürürlükteki güncel deprem yönetmeliği olan TBDY-2018 kapsamında yapılan çalışmalar, kesinlikle binaların mevcut durumunu zayıflatacak adımlar sunmaz. Bahsi geçen kolon ve perde gibi düşey taşıyıcı elemanlardan alınan beton karot numuneleri, numunenin alındığı taşıyıcı elemana dayanım bakımından zarar vermezler. Kaldı ki karotlar için açılan boşluklar yüksek mukavemetli özel harç malzemesiyle derhal doldurulurlar.
Karot Dayanımına Etki Eden Faktörler
Karotun;
- Çapı
- Narinliği
- Alınan yer
- Nem durumu
- Yaşı
- Alımında kesme etkisi.
Betondan Numune Almak İçin Neden Karota Başvurulur?
Çünkü karot yöntemi, sadece alınmak istenen parçanın betondan koparılmasını sağlamaktadır. Bunun dışında alınan parçanın çevresinde çeşitli dökülme ya da kırılmalara sebep olmamaktadır. Bir de karot makinesi, kırılması ve delinmesi çok zor olan dayanıklı betonda rahatlıkla işlem yapmayı sağlamaktadır. Bir de makinenin elde ya da sabit olarak kullanımının son derece kolay olması bu tercihe sebeptir. Cihazın birçok türü bulunması çalışma yapılacak alana uygun bir tanesinin kolaylıkla tercih edilebilmesi sebebiyle beton testinde sıklıkla kullanılmaktadır. Önemli olan işlemin nasıl yapılacağının bilinmesi ve ihtiyaç duyulan makinenin doğru seçilmesidir.
Konuyla alakalı sunum için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.
NOT: Bu yazı, Sanal Şantiye editörleri tarafından Ayşe GÜL ve Mustafa AKSU’nun içeriklerinden derlenerek oluşturulmuştur.
