Hooke Kanunu Nedir?
Gerilme – şekil değiştirme diyagramlarından, malzemenin önemli mekanik özellikleri bulunmaktadır. Diyagramın lineer kısmı özellikle önemlidir. Az karbonlu bir çelik için verilen diyagramın lineer kısmı cebrik olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir. Buradaki E orantı sabitine elastiklik modülü denilmektedir. aşağıdaki denklem Hooke Kanunu olarak bilinmektedir.
Az karbonlu çelikte açıkça belirlenebilen akma mukavemeti, yatay kısmı olmayan malzemeler için Şekil 1’deki gibi kalıcı deformasyona karşılık gelen değer olarak alınmaktadır.
Orantılılık Sınırı
Diğer bir mekanik özellik orantılılık sınırıdır, Akma mukavemeti iki sebepten dolayı orantılılık sınırı yerine kullanılır:
- Çoğu malzeme için %0.2 kalıcı gerilme metoduyla akma mukavemetinin ölçülmesi kolaydır.
- Çoğu durumda ortaya çıkan hata ihmal edilebilir büyüklüktedir. Gerilmenin kaldırılmasıyla cisim ilk şeklini alıyorsa malzemenin elastik olduğu söylenir, Genellikle malzemeler yeteri kadar küçük gerilmelerde elastik, büyük gerilmeler altında ise elastik olmayan davranış göstermektedir.
Malzemenin Yükleme- Boşaltma Davranışı
Malzemenin yükleme- boşaltma halindeki davranışı önemlidir. Elastik sınırdan mesela A noktasından sonra tedricen yük kaldırılırsa diyagram ilkine paralel fakat yer değiştirmiş bir şekil alır. B noktası kalıcı gerilmeyi göstermektedir.
Eğer numunenin yükü boşaltıldıktan sonra tekrar yükleme yapılırsa durum Şekil 2’deki gibi olur. Bu akma mukavemetinin yükselmesi, şekil değiştirme sertleşmesi olarak bilinmektedir.
Elastik sınırın ötesindeki şekil değiştirmeler, yükün boşaltılması ile kalıcı şekil değiştirmeye yol açmakta ve buna elastik olmayan veya plastik şekil değiştirme adı verilmektedir, Kırılmadan önce izafi olarak büyük plastik şekil değiştirme gösteren malzemelere sünek malzeme ve aksine davranışlı malzemelere ise gevrek malzeme adi verilmektedir.
