Her Mühendisin Bilmesi Gereken Ekonomik Kavramlar
Üniversiteye başladığımız zaman okulda hocalarımızın hepimize ilk bahsettiği şeylerden birisi de mühendislikteki 3E kuralıdır. Peki nedir bu 3E kuralı? 3E kuralı mühendisin tasarım yaparken göz önüne alması gereken kurallar bütünüdür.
Bunlar Emniyet – Ekonomik – Estetikliktir.
Biz inşaat mühendisleri için bir yapıyı emniyetli tasarlamak ne kadar önemliyse, bunu ekonomik olarak gerçekleştirebilmek de bir o kadar önemlidir. Zaten mühendisliğin tanımında da bu vardır. Mühendis kısıtlı malzemeyle, kısıtlı zamanda malzeme ve tekniği bir araya getirerek emniyetli ve ekonomik çözümler üreten kişidir.
Bende bu yazımızda inşaat mühendisleri olarak iş hayatımızda ve gündelik hayatımızdaki ekonomi jargonumuzu genişletmek adına bazı kavramlara değineceğim.
SÜBVANSİYON
Devletin bir ürünü veya hizmeti teşvik amacıyla , hiç bir karşılık beklemeden yaptığı birim üretim başına para desteği, vergi indirimi, düşük faizli kredi gibi devlet desteklerine verilen addır sübvansiyon.
Sübvansiyona örnek olarak çimento üreten fabrikalara üretimi desteklemek amacıyla, kullanılan elektrik giderlerinin bir kısmının devlet tarafından karşılanması verilebilir. ( Böyle bir uygulama var mı bilmiyorum tamamiyle örnek amacıyla verilmiştir)
LİKİTİDE
İşletmelerin sahip olduğu varlıkların nakde dönüşme yeteneğidir. Eğer bir menkul varlık ne kadar hızlı ve değer kaybetmeden nakit paraya çevrilebiliyorsa o kadar likit bir değer olarak kabul edilir.
Likitideye örnek olarak bir müteahhitin elindeki nakit para ve sahip olduğu iş makineleri verilebilir. Elindeki nakit para daha çok likit bir varlıkken sahip olduğu iş makineleri ise daha az likit varlık olarak kabul edilir.
LEASİNG
Bir yatırım malının kullanım hakkının belli bir ücret karşılığında başkasına kiralanmasıdır. Ülkemizde leasing faaliyetleri 2 şekilde gerçekleşmektedir:
1-Finansal Kiralama: Kiralanan malın mülkiyeti sözleşme bitiminde kiracıya sembolik bir bedel karşılığında devredilir.
2-Faaliyet Kiralaması : Kiralanan mal sözleşme süresi bitiminde kiralanan şirkete geri iade edilir .
Leasinge örnek olarak bir inşaat şirketinin şantiyede kullanmak amacıyla kamyon, vinç, ekskavatör vb. iş makinelerini kiralaması örnek olarak verilebilir.
SWOT ANALİZİ
Swot analizi bir işletmenin veyahut yapılacak bir projenin zayıf ve güçlü yönlerini belirlemek ve karşılaşılabilecek tehdit ve fırsatları önceden tahmin edip gerekli reaksiyonu almak adına yapılan stratejik bir analiz türüdür.
Swot analizine örnek olarak inşaat şirketlerinin ihaleye teklif verme hazırlığında risk yönetimi yapmak ve strateji geliştirmek adına yaptıkları çalışmalar gösterilebilir.
PEST ANALİZİ
Pest analizi şirketlerin makroekonomik dış şartların etkisine yönelik politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik alanlarda yaptıkları pazar araştırmalarıdır. Bu pazar araştırmaları sayesinde şirketler gelecek yatırımlar ve mevcut pazarlar hakkında ön tahminlerde bulunup buna göre gerekli stratejiyi geliştirebilirler.
Pest analizine örnek olarak bir inşaat şirketinin başka bir ülkede yatırım kararı almadan önce o ülke hakkında yaptığı politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik araştırmalar örnek olarak verilebilir.
NOT: Pest adı ingilizce polıtıcal( politika) , economic (ekonomik), socıal(sosyal) ve technologıcal(teknoloji) kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır.
DÖNEN VE DURAN VARLIKLAR
İşletmelerin bir yıl veya daha kısa sürede paraya çevirebildikleri varlıklara dönen varlıklar , bir yıldan daha kısa süre içerisinde paraya çevrilmesi düşünülmeyen varlıklar ise duran varlıklar olarak isimlendirilmektedir.
Dönen varlıklara örnek olarak işletmenin kasasında veyahut banka hesabında bulunan para , piyasadan alınan çekler , geçici bir süre için elinde bulundurulması amacıyla alınan hisse senedi , tahvil , bono ve kısa vadeli ( 1 yıldan az süre ) senet vb. gibi tüm ticari alacaklar örnek olarak verilebilir.
Duran varlıklara örnek olarak işletmenin sahip olduğu binalar , taşıtlar, tesis makine ve cihazlar ve uzun vadeli ( 1 yıldan uzun süre ) senet vb. gibi tüm ticari alacaklar örnek olarak gösterilebilir.
Not: Dönen ve duran varlıklar bilançonun aktif tarafını oluşturmaktadır.
BİLANÇO
Bilanço şirketlerin belirli bir dönemdeki sahip oldukları varlıkları ( duran ve dönen varlıklar ) ve bu varlıkların elde edilmesinde kullanılan finansman yöntemlerini ( öz kaynak veya borç ) gösteren mali tablolardır. Şirketlerin dönem karı yada zararı bu tablolar neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bilançolar statik(durağan) bir tablodur ve şirketin sermayesi hakkında da bilgi vermektedir.
Bilançolar aktif ve pasif taraf olmak üzere 2 kola ayrılmaktadır. Duran ve dönen varlıklar bilançonun aktif tarafını oluştururken , kısa vadeli yabancı kaynaklar , uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar ise bilançonun pasif tarafını oluşturmaktadır. Başka bir deyişle de bilançonun aktif tarafında şirketin sahip olduğu varlıklar yer alırken , pasif tarafında ise şirketin sahip olduğu sermaye ve borçlar yer almaktadır.
NOT: Bilanço eşitliğinde aktif taraf pasif tarafa eşittir. ( Aktif= Pasif veyahut Varlıklar= Sermaye+ Borç şeklinde de belirtilebilir)
GELİR TABLOSU
Şirketlerin belli bir hesap dönemi içerinde elde ettikleri gelirler ile bu hesap dönemi içerisinde katlandıkları giderleri belirten ve bunun sonucunda şirketin hesap dönemi boyunca ki elde ettiği net karı veya zararını açıklayan tablolardır.
FİNANSMAN
Bir işletme veya şahsın hayata geçirmek istediği proje ve girişimlerin giderlerini karşılayabilmek amacıyla ihtiyaç duyulan parayı temin etmesine finansman denilmektedir.
Finansmana örnek olarak bazı inşaat şirketlerinin büyük projelere teklif verebilmek amacıyla bankalardan finansman giderlerini karşılayabileceklerine dair aldıkları teminat mektupları gösterilebilir.
Kaynak ve İleri Okuma
- https://zinzinzibidi.com/finansal_muhasebe_dersleri/bilanco_aktif/donen_varliklar
- https://piyasarehberi.org/sozluk/donen-varliklar
- Açıköğretim Fakültesi İşletme Yönetimi Ders Notları
Görsel Kaynakları
- https://sites.google.com/site/malikhocam/bilanco ( bilanço başlığındaki görsel)
- http://sbpturkiye.com/swot-analizi.html ( swot analizi görsel kaynağı )
- https://www.benimuhendisim.com/pest-analizi-nedir/ ( pest analizi görsel kaynağı )
- https://www.bordova.com/finansal-tablolar-bilanco-ve-gelir-tablosunun-genel-ozellikleri/ ( gelir tablosu başlığındaki görsel)
- https://pixabay.com/tr/images/search/ekonomi/ ( ana görsel kaynağı)
