Gerber Kiriş Nedir?
Sürekli kirişlere ara mesnet sayısı kadar mafsal ekleyerek elde edilen izostatik sistemlere “Gerber Kirişleri” denir. İlk defa H. Gerber adında bir Alman Mühendis tarafından kullanılmıştır.
Kenar mesnetleri sabit veya ankastre, ara mesnetleri ise hareketli olan doğru eksenli sistemlere Sürekli Kirişler denir. Sürekli kirişler hiperstatik sistemlerdir. Bu kirişlerin mesnet tepkileri sayısı mesnet sayısından bir fazladır. Bu durumda, üç tane olan denge denklemlerine eklenmesi gereken denklem sayısı, mesnet sayısından iki eksik veya ara mesnet sayısı kadardır. Bu sistemi izostatik hale getirmek için, sisteme ara mesnet sayısı kadar mafsal eklemek yeterli olmaktadır.
Gerber Kiriş Nerede Kullanılır?
Gerber kirişleri pratikte (uygulamada) genellikle çatı aşıkları ve köprü kirişleri olarak kullanılırlar.
- Kısa elemanlar olduğundan prefabrik olarak imal edilebilir ve taşınabilirler.
- Meydana gelen her kuvvet izostatiktir. Mesnet çökmesinden, sıcaklık değişmesinden etkilenmez.
Tercih Edilme Sebepleri Nelerdir?
Hiperstatik sistemler, mesnetlerde çubuk eksenine dik yönde meydana gelen çökmelerden etkilenir. Özellikle köprü kirişlerinde bu mesnetlerin altındaki orta ayakların oturduğu zemin sağlam değilse veya akarsu içerisindeki orta ayakların olması halinde bu mesnetlerde çökmeler meydana gelebilir.
Bu çökmelerden dolayı sürekli kirişlerde kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri meydana gelir. İzostatik sistemlerde ise mesnet hareketlerinden dolayı kesme kuvveti ve eğilme momenti meydana gelmez. Bundan dolayı hiperstatik sürekli kirişlerde açıklıklarda uygun yerlere mafsallar konularak izostatik duruma yani gerber kiriş haline getirilir.
Gerber Kiriş Tasarımı Nasıl Yapılır?
Gerber kirişte mafsal sayısı, kirişin hiperstatiklik derecesine eşittir. Mafsallar konurken sistemin taşıyıcılık özelliğine dikkat edilmeli, sistemin bir kısmının taşıyıcılık özelliği bozulup bir kısmı hiperstatik olarak kalmamalıdır. Bunun için:
- Kenar açıklıklara en fazla bir, orta açıklıklara en fazla iki mafsal konulabilir.
- İki mafsal konulan ara açıklıklarda komşu açıklıklara mafsal konulmamalıdır.
- Yan yana komşu iki açıklık mafsalsız bırakılmamalıdır.
- Yan yana komşu iki açıklığa iki mafsal konulmamalıdır.
- Mafsallar nasıl yerleştirilirse yerleştirilsin kirişte bir açıklık mafsalsız bırakılmalıdır.
Bir ankastre mesnedi olan gerber kirişlerinde bu kurallarda bazı değişiklikler yapılabilir:
- Ankastre mesnetli kenar açıklığa iki mafsal konulabilir.
- Ankastre mesnetli açıklığa en az bir mafsal konulmalıdır.
