İçindekiler
Fore Kazık Nedir?
Zeminin taşıma gücü, emniyet gerilmesi gibi parametrelerine bağlı olarak zemin içerisinde dairesel kesitli bir delgi açılarak içerisine donatı ve beton yerleştirilerek yapılan zemin güçlendirme uygulamasına “fore kazık” adı verilmektedir.
Fore Kazık Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?
Zeminin taşıma gücünün ve emniyet gerilmesinin düşük olduğu, suya doygun olduğu durumlarda zeminin taşıma kapasitesini artırmak için yapılan bir tür zemin iyileştirme yöntemidir. Zemin iyileştirme, iksa sistemlerinde, şev stabilitesinde, derin kazılarda ve kazıklı temellerde yaygın olarak kullanılan bir uygulamadır.
Özellikle ülkemizde, köprü ve yüksek binalarda kullanılan en etkili temel güçlendirme yöntemlerinden birisidir. İnşaat alanlarından optimum seviyede yararlanmak, yerleşime uygun olmayan yerleri uygun hale getirmek, çevresel düzenlemeleri yapmak, depreme daha dayanıklı binalar inşa etmek gibi farklı amaçlarla farklı kullanım alanlarında tercih edilmektedir.
Fore Kazık Nasıl Yapılır?
- İmalata başlamadan önce; ilk olarak zemin etüdü yapılmalı ve sonrasında zemin şartları, yeraltı su seviyesi, kazık boyu ve çapı gibi faktörlere bağlı olarak uygun makine ve ekipman tercih edilmelidir.
- Zemine açılan delgi, muhafaza(kılıf) borusu ya da bentonit çamuru kullanılarak yapılabilir.
- Bentonit(delgi) çamuru kullanılması durumunda, delgi sonucu çıkan çamurun kumdan arındırılmasıyla dışarıda hazırlanan donatı vinç yardımı ile delgi içerisine indirilir ve proje kotlarına uygun olarak yerleştirilir.
- Daha sonra ise beton tremi boruları kullanılarak kazık alt ucundan üst ucuna doğru dökülerek tamamlanır. Genelde 65-300 cm çaplarında ve 0-50 metre uzunluğunda standart delgi ekipmanları ile yapılır.
Fore Kazık Nerelerde Kullanılır?
Fore kazıklar, özellikle bina ve köprü yapımlarında sıklıkla kullanılır. Ayrıca, viyadük ve barajlarda da bu kazık uygulamasına rastlanmaktadır. Bu kazık sistemi, yer altı suyu seviyesinin yüksek olduğu durumlarda kullanılır. Ayrıca, suyun temel betonuna erişimini engellemek için de tercih edilir.
Deprem, heyelan ve toprak kayması gibi doğal afetlere karşı kullanılan fore kazık, karayolu ve demiryolu yapımlarında da tercih edilmektedir.
- Zemin İyileştirme Yöntemlerinde: Taşıma gücü zayıf olan zeminlerde donatısız beton kullanılarak iyileştirilmesinde kullanılır.(Plastik Kazık)
- Derin Temellerde(Kazıklı Temeller): Üst yapı yüklerini, taşıma kapasitesi yeterli olan zemin ya da kayaya iletmek için yapılır.
- İksa Sistemlerinde(Derin Kazılarda): Kazı etrafında oluşabilecek göçme, kayma, devrilme gibi durumlara karşı iksa amaçlı kazık uygulaması yapılır.
Fore Kazık Niçin Tercih Edilir?
- Sağlam zemine ulaşabilmek için farklı uygulamaları vardır.
- Bu yöntemle fazla kazı- dolgu işlerinin önüne geçilir.
- Bu yöntemle çevredeki toprak örtüsüne fazla zarar verilmez.
- Titreşim ve gürültünün az olması sebebiyle çevreye verdiği zarar daha azdır.
- Uygun kullanım yerlerinde daha ekonomiktir.
- Diğer yöntemlere göre daha dar alanlarda ve derinlerde çalışılabilmektedir.
Fore Kazık Depreme Dayanıklı mı?
Kazık temeller, deprem esnasında temel hareketlerini azaltmanın en etkili yöntemlerinden biridir. Kazık temellerin deprem koşullarında en sık kullanılan iki çeşidi, fore kazık ve bağlantı kiriş sistemi ile ön gerilmeli kazık temellerdir. Kazıklı radye temellerin kullanımı son yıllarda daha da artmıştır. Kazıklar ve radyenin birlikte çalışması, taşıma kapasitesini arttırmakta, oturmayı azaltmakta ve kazıklar ile radyenin farklı oturması minimuma indirilmektedir.
Fore Kazık Maliyeti Nasıl Hesaplanır?
Fore kazık maliyeti, kazığın derinliğine, çapına, kullanılan donatıya ve betonun kalitesine göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Örneğin 65 cm çapında, 500 metre yüksekliğinde bir fore kazık işi için maliyet hesabı yapalım:
Beton maliyeti için π x r² x h formülünden: π x 0,325² x 0,5 = 0,17 m³ , 0,17 x 500m = 83 m³ beton
Demir hesabında 65 cm çap için ort. 40 kg hesaplanırsa : 40 x 500 = 20000 kg = 20 ton demir
C35 Beton = 1790 TL (2023 Eylül) , Demir = 19000 TL (2023 Eylül) , İşçilik = 300 TL / m (temsili) olsun.
BETON: 1790 x 83 = 148.570 TL
DEMİR: 19000 x 20 = 380.000 TL
İŞÇİLİK: 300 x 500 = 150.000 TL
TOPLAM = 678.570 TL
Not: Fiyatlar güncel değildir. İşçilik kısmı ise tamamen temsilidir. Örnek olması açısından hesap yapılmıştır
Fore Kazık Uygulama Yöntemleri
Bu yöntemler; zemin sınıfına, yoğunluğuna vb. parametrelere bağlı olarak dört farklı şekilde uygulanabilmektedir.
- Kılıfsız ve Katkısız Normal Delgi
- Borulu Kazık(Kılıflı) Delgi
- Bentonit Delgi
- Su ile Delgi
Fore Kazıkta Hangi Ekipmanlar Kullanılır?
Fore kazık sistemleri, bir dizi ekipman kullanılarak inşa edilir. Bu ekipmanlar, başlıca ve yardımcı ekipmanlar olarak ikiye ayrılabilir:
Başlıca Ekipmanlar
Kazık Makinesi
Kazık kazmak için kullanılan esas makinedir. Hidrolik ve mekanik olmak üzere iki farklı çeşide sahiptir. Hidrolik kazık makineleri, mekanik kazık makinelerine kıyasla daha yaygındır. Hidrolik kazık makineleri, boru sürme özelliğine de sahiptir.
Servis Vinci
Kazık makinesini ve ekipmanlarını taşımak için kullanılan vinçtir.
Yardımcı Ekipmanlar
Delgi Başlıkları
Kazık kazmak için kullanılan başlıklardır. Kova ve burgu olmak üzere iki çeşidi vardır. Kova, ortamda su bulunduğu durumda kullanılır. Burgu ise matkap veya vidaya benzeyen, ortamdaki zemini almaya yarayan aparattır.
Muhafaza Boruları
Kazık kazılan yere yerleştirilen borulardır. Kazık betonunun dökülmesini engeller ve kazık etrafındaki toprağı stabilize eder.
Tremie Boruları
Kazık betonunun dökülmesi için kullanılan borulardır.
