Yazı daha ziyade Projeci İnşaat Mühendislerini ilgilendirmekte. İnşaat mühendislerinin asli görevlerinden birisi, yapının ayakta kalmasını sağlamak yani yapının taşıyıcı sistemini oluşturmak. Günümüzde yazılımların gelşimiş olması büyük kolaylık. Özellikle bu yazılımların belli konularda hizmet vermesi(betonarme gibi,çelik gibi) işleri dahada basitleştiriyor. Öyleki hiçbir yönetmelik bilmeyen vasat altı bir mühendis bile bu programı kullanarak taşıyıcı sistem oluşturup analiz edebilir. Ancak genel yazılımlarda (mesela SAP2000) iş bu kadar basit değildir. Genel bir yazılım olsa da, özel bir yazılım olsa da mühendis ne yaptığını bilmelidir. Yazılım bile kullansa kendi idealizesi ile yazılımın idealizesinin ne olduğunu etüd etmelidir. Yazılım kullanmak bilgisayar oyunu oynamak gibi ekrana yatay düşey çizgiler çizmek yada 3 boyutlu çizim yapıp grafiksel bir şeyler ortaya çıkarmak değildir.
Bir elemanı modellerken en önemli husus elemanın çubuksal bir modelleme işlemi yapılacağı yada alansal bir modelleme işlemi tasarlanabileceğidir. Şöyle düşünelim : 25/50 ebatlarda 5 metre yüksekliğinde bir konsol kolon olsun. Kolon tepesinden 100 ton luk bir yatay kuvvet bu kolona etkisin. Tabanda oluşan moment nedir ? 100 × 5 =500 tm. Tam dip noktada kolonun tüm noktalarında 500 tm vardır diyebilir misiniz ? Düşünün bakalım. Eğer siz 25/50 kolonu bir çubuk eleman olarak kabul etmişseniz evet tabanda tüm kolon noktalarında 500 tm moment var deyip dizayn yapabilirsiniz. Burada önemli olan bu kolonun çubuk olarak kabul edilip edilemeyeceği. Kolon ebatları büyük olmadığından evet bu kolonu çubuk kabul edip kesit tesirlerini sadece yüksekliğe bağlı bulmamız mümkün. Şimdi aynı kolonun ebatlarını biraz büyütelim. 25/200 cm yapalım. Tepedeki yatay kuvvette perdenin kısa yönüne paralel etkisin. Yani minör yönde sadece noktasal olarak sol baştan etkisin. Evet tabandaki moment 100 x5=500 tm diyebilirsiniz. Yada diyebilir misiniz?. Eğer siz böyle derseniz perdenin tam tabanındaki 200 cm uzunluğundaki her noktada bu momentin oluşacağını söylemiş olursunuz. Oysa sizde farkedeceksiniz ki bu doğru değil. Eleman uzunluğunca kuvvetin etki doğrultusu haricindeki bölgelerde farklı kesit tesirleri oluşacak ve burulmalar meydana gelebilecektir. Dolayısıyla bu uzun 25/200 elemanı çubuk olarak idealize etmek bizi biraz yanıltabilir. Bu tur elemanı çubuk olarak düşünmemek gerekir. Böyle bir elemanın 200 cm lik kısımları mesela 50 cm lik 4 bölgeye ayrılıp hesaplanabilir. Biraz daha ince hesap yapmak istiyorsanız belki 20 cm lik bölümlere ayrılabilir. Yani alansal bir idealize ve hesap yapmak uzun eleman için doğru seçenektir. Bu bağlamda klasik kirişlerin çubuk eleman olarak modellenmesinde bir problem olmayacağı düşünülebilir. Ancak bir döşemeyide çubuk olarak düşünmek son derece sakıncalıdır.
İdealize demek kolon kirişleri çizmek anlamına gelmez. Eleman lokalindeki çalışma prensiplerinin tayinide idealize ye dahildir…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
0.5.4.1.9.7.3.0.1.5.1
