Diyagram nedir?
Diyagram en basit tanımıyla; üretim süreci tamamlanmış olan bir projeyi veya projenin oluşum aşamalarını anlatma yollarından biridir. Aynı zamanda ise ”bir düşünce yoludur”. Bu yol ise bize, projenin önemli noktalarını daha net ifade edebilme ve vurgulayabilme fırsatını sunar. Mimarın / tasarımcının düşünceleri ile tartışma ortamına girmesini ve çözümlemesini sağlayan geri dönüşümlü bir süreçtir. Bununla birlikte diyagram kullanımı yani görselleştirme sayesinde iletişim kurulabilmektedir.
“Diyagram, aynı anda hem bir okuma hem de bir planlama aracıdır. Bir okuma aracı olarak gerçekliği ele alır, bir planlama aracı olarak ise gerçekliğin dönüşeceği yönler arasında anlamlı ilişkiler kurar.” (Corbellini,2006) Diyagramlar mimarın / tasarımcının kontrol edilemeyen ve keskin hatlar arasında sıkışmış bir sonuca/ürüne ulaşmasının önüne geçer.
Mimaride diyagramın yeri
Günümüz mimari tasarım ortamında diyagramla tasarım önemli bir unsurdur. Mimarlıkta yaklaşık 1990’da kullanımı yoğunlaşan diyagram terimi daha sonraki yıllarda özelleşmiş bir terim olmaya doğru gitmiştir. Kısacası diyagram hem sık olarak söz edilmekte hem de kullanılmakta olan bir terimdir. Günümüz öncü mimari tasarımında, teori ve yöntemler katı kurallar halinde bulunmamaktadır. Bu oluşturulmuş yapı içinde, mimar, tasarım konusu için gerekli olan yaklaşım, teori ve yöntemleri seçebilmektedir. Seçilecek teori ve yöntemler ise büyük bir çeşitlilik gösterebilmektedir.
Bu noktada, mimarın tasarım kararları alırken görselleştirilmiş bilgiler kullanması süreç için ciddi kolaylıklar sağlayabilmektedir. Mimarın tasarım problemine verdiği ilk cevap ile tasarım sonucu arasında birçok aşama yer almaktadır. Bu aşamalarda, veri toplama, haritalama, eskiz, diyagram ve bilgisayar algoritmaları gibi araç ve teknikler yer almaktadır.
Mimarlık ve temsili
Temsil, mevcut, inşası tamamlanmış ürünleri anlatmaya yönelik olabileceği gibi yapımı tamamlanmamış, planlanan, hayal edilen ürünleri de düşünmeye ve anlatmaya yönelik olabilir. Temsil, yapılması niyet edilen mimarlık ürününün tarafsız bir aracı veya basit bir resmi değildir. Temsil araçlarının, projelerin kavramsal gelişimi ve formların üretilmesine doğrudan etkisi vardır (Perez-Gomez ve Pelletier, 1997).
Diyagram, tasarımın ilk aşamalarında el çizimi ile başlamaktadır. Bu aşamada tasarımı etkileyen düşünce, çevresel ve sosyal veriler (ışık, ses, kullanıcı, topografik veriler, yönelim, form vb.) soyut geometrik şekillerle ifade edilir. Bu grafikler tasarımcıya veya seçilmiş olan konsepte bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Tasarımcı için özgün bir dil oluştururlar. Tasarımın ilerleyen aşamalarında ise diyagramları oluşturan soyut geometrik formlar ilk olarak organik formlara saha sonra ise lineerleşerek daha akılcı ve rijit bir noktaya doğru ilerler.
Günümüzde, gelişen teknolojiyle birlikte, tasarımın ilk aşamaları da bilgisayar ortamına aktarılmaya başlamıştır. Fakat pek çok tasarımcı, halen tasarımın ilk aşamasında el çizimini kullanmakta ilerleyen aşamalarda bilgisayar düzenlemesinden faydalanma yolunu tercih etmektedir.
Sonuç olarak; diyagramlar, geleneksel ve dijital tasarım ortamları arası geçiş dönemi yaklaşımı olarak ele alınmaktadır. Tasarım sürecinde ve sonrasında yaratılan temsiller sade ve okunabilir özelliklere sahiptir. Diyagramların bilgisayarlı tasarım ortamının kağıt üzerindeki geleneksel tasarım ortamı mantığının uzantısı olarak, kağıt tabanlı bir tasarım ortamı ürünü izlenimi yaratan, hızlı ve çeşitli temsillere izin veren bir tasarım aracı olduğu anlaşılmaktadır.
