Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık büyüklüğe sahip iki depremin 11 ilde bir çok yıkıma sebebiyet vermesinin ardından meydana gelen, 6.4 ve 5.8’lik iki Hatay depremi ağır hasarlı bazı binaların yıkılmasına neden olmuştu. Depremlerin ardından bir çok konuda eksiklilklerimiz olduğu ortaya çıktı. Konu ile ilgili uzman veya uzman olduğu düşünülen kişiler deprem hakkında görüşlerini ve bilgilerini topluma ilettiler. Bu noktada biz de kısaca bir hatırlatma yapalım istedik. Depremin oluşturduğu etkiyi ve bu etkide oluşan deprem dalgaları olan, P ve S dalgalarını ve son olarak tahminimizce Love Dalgası ile büyük yıkımının nasıl gerçekleştiğini videomuzdan izleyebilir, ardında da yazımız ile bu konuda bilginizi pekiştirebilirsiniz. Bir daha böyle acıların yaşanmaması dileğimiz ile…
Deprem Nedir?
Yer kabuğunun içinde ani kaya kıvrılmaları (Fay Kırılmaları) ile açığa çıkan büyük bir enerjinin dalgalar halinde yayılması sonucu yer sarsılmasına deprem denir. Peki inşaat mühendisliği açısından deprem nedir diyecek olursak. Depremi sismik olarak tanımını yapmamız gerekir ki, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerjinin kendisine ait karakteristik özellikleri bulunan ( periyot(T) (1/frekans), büyüklük(magnitude) vs. ) sismik dalgalar aracılığıyla yer yüzünü sarsması, büyüklüğü oranında hareket ettirmeye çalışması olayıdır.
Deprem Dalgaları ve Çeşitleri
Cisim Dalgaları
Yer kabuğunun iç kısimlarındaki odak bölgesinden her yöne yayılan dalgalara cisim dalgaları adı verilir.
- P dalgaları
- S dalgaları
olmak üzere iki çeşidi vardır.
P-dalgaları ile S-dalgaları yerkabuğunun içerisinde meydana geldiği için bu dalgalaracisim dalgaları denir.
P Dalgaları: Deprem odağından çevreye yayılan boyuna dalgalara P dalgaları denir.
P Dalgalarının Özellikleri:
- Sismografa (depremin şiddetini ölçen cihaz) ilk ulaşan ilk deprem dalgasıdır.
- Hızı, kabuğun yapısına göre 1,5 km/s ile 8 km/s arasında değişir.
- Yıkım etkileri düşüktür.
- Her ortamda (katı-sıvı-gaz) yayılırlar.
- Boyuna dalgalardır.
S Dalgaları: Deprem odağından çevreye yayılan enine dalgalara P dalgaları denir.
S Dalgalarının Özellikleri:
- Kayıtlara ikinci ulaşan dalgalardır.
- Hızı P dalgasının hızına göre değişirn ve yaklaşık 1 km/s ile 6,4 km/s arasındadır.
- Sadece katı kütlelerde hareket ederler.
- Enine dalgalardır.
Yüzey Dalgaları:
Odağa en yakın yani merkez üssü olarak adlandırılan bölgeden yayılan dalgalara yüzey dalgaları denir.
Yüzey Dalgalarının Özellikleri:
Deprem dalgaları içerisınde en yavaş ilerleyen dalgalardır.
Yüzey dalgaları dünyanın yüzeyi boyunca yayılır.
P ve S dalgalarından sonra kayıtlara (sismograf) ulaşır.
Yüzey dalgalarının oluşumları sırasında yer hareket ettiğinden etkisi büyük olur.
Yüzey dalgalarının türleri:
1. Rayleigh dalgaları
2. Love dalgaları
olmak üzere iki çeşidi vardır.
Rayleigh Dalgaları:
Yeryüzünde okyanus üzerinde ilerleyen su dalgası gibi ilerleyen dalgalara rayleigh dalgası adı verilir. Deprem anında hissedilen sarsıntıların çoğu, diğer dalgalardan çok daha büyük enerji taşıyan bu Rayleigh dalgasından kaynaklanır.
Love Dalgaları:
Yeri yatay düzlemde hareket ettiren yüzey dalgalarına Love dalgaları denir.
Love Dalgalarının Özellikleri:
- Yüzey Dalgalarının en hızlısıdır.
- Yeri yatay düzlemde hareket ettirir.
- Yer yüzünde yarılmalara neden olur.
Tsunami: Merkezi deniz dibinde olan derin depremlerden sonra zemin çökmesi ve taban kaymasıyla oluşan dalgaIara denir. Deniz dibindeki sismik sarsıntı sonrası oluşan tsunami dalgaları, onIarca metre yüksekIiğe ulaşabiliyor ve deniz kıyısındaki topraklarda yıkıcı etki yapıyor.
Deprem Sırasında Zemin Sallanması Ve Sismik Dalgaların Oluşması
