Demiryolunda kullanılan makineler özeldir ve genel olarak üç grupta değerlendirilebilirler: Makinelerin bir kısmı operatörlerin kullanabileceği büyük makineler (buraj, panel serme gibi), diğer kısmı ise küçük el makineleridir (ray kesme, tirfonöz makinesi vs.).
Demiryolunda Kullanılan Makineler
Yolu Yapan Makineler
Bu makine grupları, demiryolu hat geometrisindeki hataları düzeltmek ve periyodik bakımları gerçekleştirmek amacıyla kullanılır.
Tamirat İçin Kullanılan Makineler
Bu makine grubu, demiryolu hatlarında oluşan hasarları onarmak ve bakım çalışmalarını yapmak için kullanılır.
Hattın Muayenesi İçin Kullanılan Makineler
Bu makine grupları, demiryolu hatlarının düzenli muayenesi için kullanılır.
Bu yazıda, en çok kullanılan makinelerin çalışma prensipleri ve işlevlerine odaklanacağız.
Buraj Makineleri
Yollardaki hat geometrisi hatalarını düzeltmek ve periyodik bakımlarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. İyi bir burajın yapılabilmesi için;
- Buraj kazmaları kontrol edilmeli,
- Buraj basınç ayarı doğru yapılmalı,
- Traverslerin oynamaması için bağlantı elemanları sıkıştırılmalı,
- Ray üzerinde ondülasyon, apleti gibi kusurlar bulunmamalı,
- Balast kirli olmamalı.
Çalışma prensibi en basit anlatımıyla; bulunan kazma sayısına göre aynı sayıda traversi kaldırarak, travers altını istenen seviyede balast ile doldurmasıdır.
Kullanılması için yeterli miktarda olması ve travers ekerinin düzgün olması gerekir. Balastın yetersiz olması travers altlarının doldurulmasını engelleyebilir. Travers ekerinin düzgün olmaması (travers aralıkları 60-62 cm olmalıdır.) buraj kazmalarının traverse zarar vermesine neden olabilir. Buraj işlemine başlamadan önce yol ile alakalı bilgiler makineye girilmelidir (km, kurp bilgileri gibi).
Balast Regülatörleri
Balast profilini düzenleyen makinelerdir. Balast regülatörleri ile balast profili istenilen değere getirilir, fazla balast sürüklenir ve temizlenen balast bir hazneye alınır.
Stabilizatör Makineleri
Yol yatağının stabilitesini sağlamak ve boşlukları azaltmak amacıyla trafiğin simülasyonunu yapar. Stabilizatör makineleri, yeni yol yapımlarında buraj makinesinden sonra kullanılır. Kullanım esnasında buraj makinesinde olduğu gibi yeterli seviyede balast olmalıdır.
Balast Eleme Makineleri
Hat üzerindeki ufalanmış ve kirlenmiş balastı ayrıştırmak için kullanılır.
Yol Yenileme Makineleri
Demiryolu hattı üstyapılarının yenilenmesi için kullanılır. Rayları alarak yeni hat serer ve eski traversleri toplar.
Panel ve Makas Serme Makineleri
Yol panellerinin ve makasların montajı için kullanılır. Hazırlanan paneller yola serilir. Poz yenileme işlerinde, makas ve 36 metre uzunluğundaki panelleri hatta döşemede kullanılır.
Ray Kesme Makinesi
2 zamanlı motora sahip olan bu makineler her tür ray kesiminin yapılması için kullanılır.
Tirfonöz Makinesi
Üzerinde tork göstergesi bulunan bu makineler hat üzerindeki bağlantı malzemelerini gevşetilmesi, sökülmesi ve sıkılmasında kullanılır. Genellikle travers tedbili, el pozu gibi işlerin yapımında kullanılır.
Bu makinelerin hepsi demiryolu sektöründe özel olarak kullanılan makinelerdir. Demiryolunda kullanılan makinelerin ne işe yaradığı ve çalışma prensipleri görsellerle ifade edilmeye çalışılmıştır.
Kaynak / Reference
- TCDD Hat Bakım El Kitabı)
