İnsanoğlu tarih boyunca basit makinalar ile yapılacak işlerin gelişimini sürdürmüştür. Yapılan icatlar aynı zamanda ulaşım alaınında da insanlara kolaylıklar sağlamıştır. İşte demiryolları da bunların başında gelen ulaştırma türlerindendir. İlk demir ray 1738 yılında İngiltere’de, Cumberland’daki bir maden ocağında kullanılmıştır. Öncelikle maden işletmelerinde kullanılan bu yeni ulaştırma türü zamanla buharlı makinekerin keşfiyle ilerlemiştir. Bu nedenle demiryollarındaki asıl gelişim ise buhar makinelerinin gelişmesi ile olmuştur. 1804 yılında Richard Trevithick ilk lokomotifi inşa ederek 24 Şubat günü Galler’deki bir kalay madeninde kullanmıştır. O günden bu güne canlı ve cansız taşımacılığının temel taşlarından olan demiryollarının raylarında meydana gelen kusurların neler oduğunu sizin için bu yazımızda derledik.
İşte demiryolu raylarında en çok karşılaşılan kusurlar…
- Kabuk Atma
Üretimden kalan oksit kalıntıları ve gerilimden dolayı yorulma çatlakları şeklinde başlayan ve parça kopmasıyla devam eden bir ray kusurudur.
Genelde yüksek rayın yuvarlanma köşesinde görülür.
- Pullanma ( Spalling)
Ray yuvarlanma yüzeyinde başlayan çatlağın diğer çatlaklarla birleşip raydan küçük parçalar kopmasıyla oluşan kusurdur. Genelde rayın sertliğinin arttığı kış aylarında, soğuk dönemlerde görülür.
- Ray-Teker Temas Çatlakları
Rayın boylama eksenine 30-60 derece açı ile rayın yuvarlanma yüzeyinde oluşan küçük çatlaklar grubudur. Ray kırılmasına sebebiyet verebilir.
Kusurun başlangıç aşamasında taşlama yapılarak giderilebilir.
- Ezilme (Squat)
Ray yuvarlanma yüzeyinde tekerin temas ettiği bölgede ezilme sonucu oluşan kusurdur. Çatlak boyu 3-5 mm derinliğe ulaştığında aşağı doğru enine gelişir ve rayın kırılmasına sebebiyet verebilir.
- Patinaj İzi
Duran aracın hareketi, hareketli aracın durması veya eğimli bölgelerde tekerin ray üzerinde kaymasından, patinaj yapmasından dolayı oluşan ray kusurlarıdır.
- Soğuk Yaralanma
Ray taşıması, yol çalışmaları, deray, dışarıdan gelen darbeler nedeniyle zedelenmeler yaşanabilir. Bunlara soğuk yaralanma denir. Bu yaralanmalar keskin köşeli olursa çentik etkisi yapıp rayı kırabilir.
- Dirsek Yapma
Rayın sıcaklığa bağlı uzaması sonucu yanal olarak geometrisinin bozulması kusurudur. Oluşum nedeni genelde sürekli kaynaklı raylarda küçük bağlantı malzemelerinin doğru sıcaklıkta sıkılmamasından dolayı ray uzamaya çalışmasının getirdiği stres birikimi ile dışa doğru dirsek yapması şeklinde meydana gelir.
