Yapı güçlendirmesi hangi durumlarda yapılır? Yazımıza geçmeden şunları belirtmek isteriz ki: Ülkemiz bulunduğu coğrafi konum itibari ile deprem bölgesinde yer almaktadır. Gerek bundan yıllar evvel gerekse yakın geçmişte birçok elim deprem vakasıyla karşılaşmıştır. Bu depremler neticesinde maalesef hem can kayıplarımız hem de maddi kayıplarımız meydana gelmiştir.
Son olarak ise Elazığ depremini yaşadık. Bu deprem neticesinde 41 vatandaşımız hayatını kaybederken birçok vatandaşımızın evi yıkılmış yahut hasar almıştır. Hasar tespiti bölgeye intikal eden ekipler tarafından ilk etapta tespit edilmiştir. Evlere verilen hasar tipleri nelerdir? Betonarme yapılarda güçlendirme çeşitleri nelerdir? Gelin birlikte bu sorulara cevap arayalım.
Hasar Çeşitleri Nelerdir?
- Az Hasarlı
- Orta Hasarlı
- Ağır Hasarlı
Hasar aşamaları geçmişte genel olarak hasarın yapı güvenliği üzerindeki etkisine göre tanımlanmıştır. Burada sözü edilen yapı güvenliği, esas olarak yapı elemanın ve yapının taşıdığı yük miktarı ile bu yükleme türünde taşıyabileceği en büyük yük, taşıma gücü, arasındaki orandır.
Az Ya Da Hafif Hasar:
Yapı elemanının ya da yapının taşıma gücünde azalma meydana gelmesi durumu. Hafif hasar durumunda taşıma gücündeki kayıp geri kazanılmasını gerekmeyen miktarda ve hasar öncesine göre %5-10 kadardır.
Orta Hasar:
Yapının taşıma gücündeki azalmanın büyüklüğü bu azalmanın geri kazanılmasını gerektiren bir boyuttadır. Bu hasar düzeyinde taşıma gücünde azalma oranı %50’ye kadar çıkabilir.
Ağır Hasar:
Taşıma gücündeki kayıp geri kazanılması çok zor ve ekonomik olmayan miktarlarda ise ağır hasar düzeyi olarak tanımlanabilir.
Çıkarım:
“Az” hasarlı yapı hemen kullanılabilir, “Orta” hasarlı yapıda taşıma gücündeki azalma giderilmeden (yapı onarılmadan) ya da güçlendirilmeden yapı kullanılmamalıdır.
Yapı Güçlendirmesi Nedir?
Deprem gibi çeşitli dış kuvvetlerin etkisi veya zaman içerisinde çeşitli nedenlerden ötürü yapının mukavemetini kaybetmesi ile meydana gelen “Orta” veya “Az Hasarlı” olan yapılarda taşıma gücünde meydana gelen kayıpların giderilmesi olarak tanımlanabilir. Yapının tekrardan güvenli bir biçimde kullanılması için yapılan gerekli uygulamalar neticesinde binanın yeterli taşıma gücüne tekrardan kavuşturulması işlemine güçlendirme denir.
Güçlendirme Hangi Durumlarda Yapılabilir?
-
- Yapının kullanım amacının değişmesi. (konut → okul)
- Beton dayanımının yetersiz olması veya şüphe duyulması
- Yapı mevcut yönetmelik koşullarını sağlamıyorsa
- Donatı konusunda duyulan kuşku (hatalı proje veya projeye uyulmama)
- Yeni kat eklemeleri
- Taşıyıcı niteliği olmayan birçok bölme duvarın eklenmesi veya çıkarılması
- Yapının yeterli yanal rijitliği gösterememesi
- Yapının hasar alması gibi durumlarda güçlendirmeye başvurulur.
Güçlendirme Çeşitleri Nelerdir?
- Beton ile güçlendirme
- Çelik ile güçlendirme
Yapı Güçlendirmesi Nasıl Yapılır?
Yapı güçlendirmesi için öncelikle rapor hazırlanmalıdır. Bu rapor içerisinde zemin grubu ve emniyet gerilmeleri olmalıdır. Beton dökülmeleri bina güçlendirmesi yapmak için başlıca sebeplerden birisidir. Beton dökülme evresinden sonra ilerleyen zamanlarda daha sıkıntılı durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle bir an önce onarım yapılmalıdır.
Onarım öncesinde dökülen gevşemiş kısımlar çıkarılarak iyice temizlenir. Pasların temizlenmesine dikkat edilmelidir. Güçlendirme bünyesinde eklenilen donatılar aderansı(kenetlenme) arttırmak için pas önleyici maddeler ile iyice kaplanmalıdır. Bu işlemlerin ardından tamir harcı gerekli yerlere sürülür ve ardından düzeltme işlemleri yapılır.
Betonarme yapılarda güçlendirme çeşitlerini ve nasıl yapıldığını başka bir yazımızda detaylıca inceleyelim. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle..
Esen Kalın…
