BETON KARIŞIMININ HAZIRLANMASI VE YERLEŞİMİ
Beton dökülmeden önce yapılması gerekenler
Beton içinde sıcaklığın düşürülebilmesi için beton karışımına girecek malzemelerin teker teker gözden geçirilmesi gerekir.
Agrega: Agrega sıcaklığının düşürülmesi konusunda çeşitli yollar uygulanabilir. Mümkün olduğu takdirde agreganın dorudan güneş ışınlarından korunarak daha fazla ısınması önlenmelidir. Beton karışımlarının hazırlanmasından evvel agrega yığınlarının ıslatılması yolu ile de bu soğutma sağlanabilir. Özellikle havanın nispi neminin düşük olduğu hallerde bu metot daha etkilidir. Ancak ıslatma sırasında ayrışmaya sebep olacak adar yüksek basınçlı su kullanılmamalı ve her küme üniform şekilde ıslatılmalıdır.
Karışım Suyu: Karışım sıcaklığı üzerinde en fazla etkiyi karışım suyu sıcaklığı yaptığından yapım yerinde bu husus özellikle göz önünde bulundurulmalı ve tedbirler buna göre alınmalıdır.
Şantiyede karışım suyunun geçtiği boru şebekesi ile suyun depolandığı deponun toprağın altına gömülerek yalıtılması gerekir. Açıkta kalan kısımlar beyaza boyanmalı ve karışım suyu mümkün olduğunca serin tutulmalıdır. Gerekirse su içerisine parçalanmış buz atılmalıdır.
Çimento: İşletmeden elde edilen çimento genellikle sıcaktır. Ancak yeterince stokta beklerse ve taşıma işleminde çimento bu sıcaktan kurtulur. Bu nedenle çimento sıcaklığı sınırlandırılmalı ve en çok 75C (celcius) olmalıdır.
Kimyasal Katkı Maddeleri: Sıcak havalarda beton dökümünde sertleşmeyi geciktirecek ve karışım suyu isteğini azaltacak katkı maddeleri kullanılmalıdır. Çimento hidratasyonunun hızı, sıcaklığın yükselmesine paralel olarak artar. Bu nedenle betonun karışım anı ile dökümü ve yerleştirilmesi arasında yeterli bir zaman aralığının bırakılması gerekir. Bu amaçla çimento hidratasyonunu geciktirici katkı maddeleri kullanılabilir.
Beton karışımının hazırlanması ve yerleşimi
- Karıştırma ve yerleştirme arasında geçen süre olabildiğince kısaltılmalıdır.
- Beton sıcaklığını kontrol etme işlemi yanında sıcak havalarda yerleştirme kolaylıkları sağlanmalı ve sıcaklığı düşük tutacak tedbirler alınmalıdır. Betonyerler, oluklar, döküm bantları ve kalıpların güneş ışını altında olmamaları sağlanmalıdır. Bu donanımlar boyanacak ise beyaz boya kullanımı tercih edilmelidir.
- Beton yerleştirilmeden önce kalıplar, teçhizat, altyapı ve bunun yanında beton dökülen alanın etrafı iyice ıslatılmalı, bu şekilde çevre sıcaklığının düşmesi, nispi nem miktarının artması sağlanmalıdır.
- Yerleştirme işlemi normal hava şartlarına oranla diğer şartlarda daha çok sayıda personel ile yapılmalı ve en kısa zamanda tamamlanmalıdır.
- Sıcaklarda yüzeyler buharlaşma tehdidine karşı su geçirmez örtülerle kaplanmalıdır.
Betonun korunması
- Mümkün olan her yerde su kürü sağlanmalı ve bu kürün yerleştirmeden sonraki ilk saatlerde de devamını sağlayacak tedbirler alınmalıdır.
- Kalıpların sağladığı kür imkanlarına güvenilmemeli ve kalıplar devamlı nemli tutulmalıdır.
- Kalıpsız yüzeyler en az 24 saat nemli tutulmalı ve su kürüne beton yüzeyi yeterli dayanıma erişince hemen başlanmalıdır.
- Rüzgar koruyucular ve örtüler rüzgarın her türlü kurutucu etkisinden koruyacak şekilde yerleştirilmeli ve bunlardan yapıyı güneşin direkt ışınlarından korumak içinde faydalanılmalıdır.
- İyi bir beton kürü için yüzey baştan sona kadar sürekli nemli tutulmalı ancak tam kurumuş beton şok etkisi yaratacak akarsu ile ıslatılmamalıdır. Nemli çuval ve bezler serilerek önce nemlendirilmelidir. Su sıcaklığının betona göre çok düşük olması gerilmelere neden olacağından, sertleşmekte olan beton yüzeyine uygulanacak su beton sıcaklığına olabildiğince yakın olmalıdır.
Yararlanılan kaynaklar:
Barış Özkul, Arın Yılmaz ders notları
