Beton üretimine başlamadan önce kullanılacak malzeme ve miktarları kararlaştırılır. Malzeme ve oranlarında betondan istenilen performans göz önünde bulundurularak tercih yapılır. Bu performans; dayanıklılık, dayanım, işlenebilme gibi özelliklerdir. Malzeme seçimlerinin doğru olması kadar, doğru yöntemlerle karıştırılması o kadar önemlidir.
Beton malzemeleri genelde betonyer ya da mikser ile karıştırılır. Bir beton karışımını oluşturan malzeme topluluğunun karılması sonucu oluşan taze betona “beton harmanı” denir. Beton harmanında malzemelerin uygun dağılım göstermesi gerekir. Yani iri agregaların çimento hamurundan ayrılmaması gerekir. Beton içerisinde her noktanın tüm özellikleri aynı olmalıdır. Betonda üniformite söz konusu olduğunda hem beton harmanının kendi içerisindeki hem de beton harmanları arasındaki üniformiteyi ele alırız.
İçindekiler
Beton Harmanı İçerisinde Üniformite
Betonun harman içerisinde tamamen benzer özellikler göstermesi şu şekilde sağlanır:
- Mikser içinde karılmayı sağlayan paletlerin aşınmış olmamaları,
- Gereğinden kısa veya uzun karılmaması, tam kararında olması,
- Miksere beton malzemelerin belirli ağırlığın üstünde yükleme yapılmaması.
Beton Harmanları Arasında Üniformite
Aynı kalitede büyük kütlelerde kullanmak için beton üretimi yapılırken mecburen bir defada yapılamaz. Değişik zaman aralıklarında birden fazla kez beton harmanına ihtiyaç duyulur. Değişik zamanda karıştırılan ( aynı kalitede olması istenen) betonlar arasında farklılıklar oluşur. Bunun sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Hava sıcaklığı değişikliği,
- Yöntem ve alet değişikliği,
- Agrega gradasyonunda dikkatsizlik,
- Agrega nem miktarının artması/azalması vs.
Beton Üniformitesi Nasıl Ölçülür?
Çökme Deneyi
En fazla 15 dakika içerisinde yapılan deney beton içerisindeki karılma işleminin yeterli olup olmadığını, homojen dağılım gösterip göstermediğini kontrol eder. Uygun değilse önlemler alınarak beton üniform hala getirilir.
Hava Miktarı Deneyi
Betonun olduğunun kabullenilmesi için beton içerisinden alınan numunelerin hava miktarları %1’ den fazla farlılık göstermemelidir. Hava miktarı agrega boyutundan, mikserden, çimento inceliğinden ve sıcaklıktan etkilenebilir. Aynı beton içerisi veya harmanlar arası numunelerde %1‘de fazla fark çıkınca sebepler araştırılmalı, beton uygun hale getirilmelidir.
Birim Ağırlık Deneyi
Betonun üniform kabul olması için beton numunelerin birim ağırlıkları arasında 16 kg/m³ den daha fazla fark olmamalıdır.
Basınç Dayanımı
Üniformiteyi araştırmak amacıyla 15x30cm boyutlu standart silindir numuneler 7 gün sonra basınç dayanımı testine tabi tutulur. Harman içi betonların basınç dayanımları %7,5 den daha fazla fark göstermemelidir.
Kaynak / Reference
- Beton, Turhan Erdoğan
