Betonarmede donatı kontrolü inşaat mühendislerinin asli görevlerindendir. Her inşaat mühendisi donatı kontrolü yapabilir mi diye bir soru sorsam çoğunuz evet yapabilir dersiniz. Oysa yapamaz. Ama siz donatı kontrolünü kolon kiriş donatılarını adet olarak saymaktan ibaret sanıyorsanız is başka. Ancak size şunu hatırlatayım :inşaatın önünden geçen birini çağırsanız ve donatıları saymasını isterseniz emin olun o da çok güzel bir sayım yapar.
Donatı kontrolü genelde yapı denetim firmaları elemanları tarafından yapmakta. Yapı denetim firmalarıda genelde okulu yeni bitirmiş mühendisleri bu iş için istihdam etmekte. Çünkü yeni mezunlar düşük ücretle çalışmakta. Yeni mezunlarda bu işi kanıksamış durumda. Okul bitince hemen yapi denetim şirketlerine kapağı atmaktalar. Oysa nerden bakarsaniz bakin hatalı bir durum bu. Projeniz ne kadar mükemmel olursa olsun sıkıntılı imalatlar o güzel projeyi mahveder.
Betonarmede donatı kontrolü önemlidir. Bilgi gerektirir. Ne bilgisi derseniz söyleyeyim: statik bilgi, dinamik bilgi, mukavemet bilgisi. Eğer bilgi sahibi değilseniz yada bilgiyi nerede kullanacağınızı bilmiyorsanız kalıbın üstüne çıkar donatıları sayıp inersiniz. Daha da korkuncunu söyleyeyim size, bu sayımlada donatı kontrolü falan yaptığınızı düşünüp gönül rahatlığı içinde evinize gidersiniz. Bu kontrol falan değildir.
Donatı Kontrolü Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Donatı kontrolü uygulananın aksine nispeten deneyimli bilgili mühendislerce ya da bunların kontrolunde yapılmalıdır. Bugünkü sistem hatalıdır. Gerekli bilgi ve deneyime sahipseniz kısa sürede en büyük imalatları kontrol edebilirsiniz. Aksi takdirde büyük imalatlarda tırmalayıp boşa zaman geçirirsiniz.
Donatı kontrolü yapmaya gidiyorsanız ofiste 15-20 dakika projeyi inceleyip kritik elemanları tespit edersiniz. Nereleri kontrol etmeniz gerektiği kafanızda oluşur. Betonarme yapıda ilk kontrol etmeniz gereken yerler birleşim bölgeleridir. Birleşim bölgelerini kontrol edersiniz. Donatı uzunlukları ve sayıları projeye uygun mu bakarsınız. Birleşim bölgelerinde kolon etriyeleri konmuş mu bakarsınız. Mesnet donatılarının sık olmamasını sağlarsınız.
Bu önemli. Sayı kadar donatı uzunlukları ve bindirme boyları da önemli. Bindirme boyları mutlaka kontrol edilir. Birleşim bölgeleri kontrolde en fazla zaman ayırmanız gereken yerlerdir. İkinci önemli hususta kolon ve kirişlerdeki etriye kontrolüdür. Etriyeler kontrol edilir sıklaştırmalar kontrol edilir. Daha sonra kısa kirişler kontrol edilir. En sonda kolon ve kirişlerde seçtiğiniz 8 – 10 elemanın eğilme donatılarına bakarsınız.
Sayıları, bindirme boyları, incelenir. Bu 8 – 10 kirişin yatay ve düşey donatıları özenli konmuşsa sizde bir güven oluşmuşsa isi bitirirsiniz. Ancak hatalar mevcutsa bırakıp tamamının tekrar düzenlenmesini istersiniz. Gidip her seferinde tüm kolonların yatay ve düşey donatıları sayılıp eksikler bildirilmez. Bu şekilde bir tutum belirlersiniz. Bir önemli hususta mutlaka paspaylarının kullanılmış olmasıdır. Plastik malzeme kullanilmalidir.
Kısaca özetlersek kontrolde önemli olan hususlar birleşim bölgeleri ve kesme donatılarıdır(etriye). Kirişte bir tane üst donatı atladınız, yada kolonun birinde bir tane düşey donatı eksik konmuş emin olun problem yaratmaz. Problem yaratacak hususlar birleşim bölgeleri ve etriyelerdir. Kontrolde bunlar üzerine yoğunlaşılır.
Betonarmede biliyorsunuz esas olan donatı ve betonun beraber çalışmasıdır. Bu bağlamda mesnet donatıları dahil filizler dahil uzunluklara dikkat etmek gerekir.
Ahmet CELIKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
