Bu yazımızda yapılarda oluşan beton çatlakları, bunların sebepleri ve onarımları hakkında bilgiler vermeye çalışacağız.
Betonu kısaca tanımlayacak olursak; “çakıl, kum gibi agrega denilen maddelerin bir bağlayıcı madde ve su ile birleştirilmesinden meydana gelen inşaat malzemesidir” diyebiliriz. Doğru kullanıldığında beton, evinizin çevresinde kullanabileceğiniz en dayanıklı ve uzun ömürlü ürünlerden biridir. Ancak, beton yüklenicilerinin beton yerleştirme konusunda iyi belirlenmiş yönergeleri takip etmesi önemlidir. Yüksek mukavemetli ve çatlamaya dayanıklı betonlar tesadüfen oluşmaz.
Beton döşemenizde veya duvarınızda bir çatlak gördüğünüzde, ilk gözleminiz tipik olarak bir şeyin yanlış yapıldığıdır, fakat bu her zaman böyle değildir. Aslında beton çatlakları çok yaygındır ve bazıları maalesef kaçınılmazdır. Etrafımızdaki beton yapılara dikkatlice baktığımızda, bu yapıların hiçbirinin kusursuz olmadığını görmekteyiz. Bu durum, betonun karşı koyulamaz zayıflığı olan çatlama eğilimini daha da ön plana çıkarıyor.
Amerikan Beton Enstitüsü kılavuzunda (ACI 302) betonun çatlaması sorununa şöyle değiniliyor.
“En iyi zemin tasarımları ve doğru konstrüksiyonla bile, çatlaksız ve kıvrımsız zeminler beklemek gerçekçi değildir. Sonuç olarak, her proje sahibine, hem tasarımcı hem de müteahhit, her projede bir miktar çatlama ve kıvrılma beklemenin normal olduğu ve bu tür olayların, zeminin tasarımının yeterliliğini veya zeminin kalitesini olumsuz şekilde yansıtmayacağı konusunda bilgilendirilmelidir. ”
Çatlamalar; deformasyon, hidrolik çekilme, termal çekilme veya şişme gibi birçok koşuldan dolayı meydana gelebilir. Sıcaklığın etkisiyle ısınan betonda genleşme meydana gelmektedir. Yüzeyden kurumaya başlayan beton normal bir şekilde kururken, iç kısım hava ile etkileşime girmediğinden dolayı daha geç kurumaya, içten içe sıcaklık etkisiyle genleşmeye başlar. Bu durum betonun dışa doğru baskı uygulamasına neden olur.
En Yaygın Beton Çatlak Türleri
1) Taze Beton
- Plastik Büzülme
- Plastik Oturma
- Kalıp, Zemin Hareketleri
- Donma-Çözülme
2) Sertleşmiş Beton
- Yapısal Nedenler
- Deprem
- Aşırı Yükleme
- Mesnet Çökmesi
- Büzülme-Sünme
- Termal Etkiler
- Kimyasal, Fiziksel Ve Biyolojik Yıpratıcı Etkilerle Betonun Bozulması
- Donatı Korozyonu (Paslanma)
Çatlakların Onarılması
Beton çatlaklarının onarımında dikkat edilecek en önemli noktalardan birisi de, onarılacak çatlakların oluşumunu tamamlamış olmasıdır. Ayrıca çatlakların onarılabilecek durumda olması ve yapının bu çatlaklardan dolayı işlevini kaybetmemiş düzeyde olması gereklidir.
- Oturma ve plastik rötre çatlaklarının onarımında genişliklerine göre değişen yöntemler kullanılabilir.
- Kılcal çatlaklar gözle ayırt edilen çatlak ile 1-2 mm’ye kadar olan çatlaklardır. Bunların örtülmesinin nedeni zamanla bu çatlaklardan sızan nemin betonarme donatısında paslanmaya yol açabilmesi olayı söz konusudur.
Çatlaklar, özellikle dış hava koşullarına açık taşıyıcı elemanların kısa zamanda güçlerini yitirmelerine yol açmaktadır. Çatlakların doldurulmasında çimento şerbeti, epoksi reçineleri, çok ince kumlu yüksek çimento oranlı harçlar ve başka özel katkı maddeli harçlar kullanılabilir. Çimento şerbeti ve epoksi reçinelerinin çok derinlere giden ince çatlaklara tam olarak içirilmeleri için basınç altında uygulanmaları gerekir. Genellikle uygulanması zordur, zaman alıcı ve masraflı işlemlerdir. Gereken özen gösterilmezse istenilen amaca ulaşılamayabilir. Kılcal çatlakların içine bağlayıcı maddelerin içirilmesi oldukça güçtür.
Başka bir yazıda tekrar görüşmek dileğiyle.
Daha önce yazmış olduğum yazılarıma bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
