BBR Deneyinin Amacı
Asfalt bağlayıcının düşük sıcaklıklarda rijit özellik göstermesi kaplamanın da rijit davranmasına neden olur, bu durum termal çatlak riskini arttırır. Bu nedenle BBR deneyi bitümün düşük sıcaklıklardaki davranışını belirlemek amacıyla yapılır. Kiriş eğilme reometresi deneyi, özellikle iklimin soğuk olduğu yerlerde düşük ısı çatlaklarının belirlenmesi için tasarlanmıştır.
Numune Hazırlama Ve BBR Deneyinin Uygulanması
BBR deneyi 12.5 x 25 x 6.25 mm boyutlarındaki kiriş tipindeki bitüm çubuğun sabit ve tekil 980±5 mN kuvvet ile 4 dakika boyunca kirişin ortasındaki defleksiyon ölçülür ve sünme sertliği (S) ve sünme oranı (m) bulunur.
- Bağlayıcı kalıplara taşacak şekilde dökülür ve soğumaya bırakılır. Daha sonra bıçak yardımıyla fazlalıklar alınır. Buradaki amaç boşluk kalmadan istenilen boyutlarda numune elde etmektir.
- Deneyde, 12,5×12,5×6,5 mm standart ölçülerinde olan asfalt kirişine 100±5gr (980±5 mN) olan bir tekil kuvvet 240 saniye boyunca uygulanmaktadır.
- Çubuğun ortasında oluşan sünme farklı sürelerde (8, 15, 30, 60, 120, 240 sn) sistem tarafından ölçülür, sünme sertliği (S) ve sünme oranı (m-değer) hesaplanır.
Deney Sonuçları Ve Yorumlar
- Bitümün sünme gerilmelerine gösterdiği direnç sünme sertliğidir. Sünme sertliğinin yükleme boyunca değişimi ise sünme oranıdır. Superpave şartname sınırları dahilinde 60 sn yükleme süresince sünme sertliği en fazla 300 MPa olabilir.
- Farklı zamanlardaki sünme sertlikleri ölçüldüğünde ortaya çıkan eğride 60. Saniyeye tekabül eden teğetin eğimi m değerini verir. Isıl gerilmeler devam ettiği sürece sertliğin değişeceğinden ötürü yüksek m değeri seçilmelidir. Bu değer kaplamada çekme gerilmelerini azaltıp, termal çatlak oluşumunu engelleyecektir.
Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi’nin diğer yazılarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
Penetrasyon Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 1)
Yumuşama Noktası Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 2)
Düktilite Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 3)
Parlama Noktası Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 4)
RTFOT (Dönel İnce Film Isıtma Kaybı) Deneyi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 5)
Dönel Viskozimetre Deneyi (RV) – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 6)
BBR Deneyi (Kiriş Eğme Reometresi) – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 7)
DSR Deneyi – Dinamik Kayma Reometresi – (Bitümlü Bağlayıcı Deneyleri Serisi – 8)
