Alaköprü Barajı
Bu başlıkta bir barajın nasıl yapıldığı ile ilgili kısaca bilgi vereceğiz.
Konumuza örnek baraj; Mersin ili, Anamur ilçesinde yapılmış olan ve KKTC’ye içme suyu götüren aynı zamanda bölgeye içme/sulama suyu sağlayacak ve HES santrali ile bölgeye enerji verilmesi planlanan Alaköprü Barajı ile ilgilidir.
Barajlar yapılmadan önce teknik ekip tarafından arazi etraflıca gezilir ve arazi deneyleri yapılır. Eğer arazide gerekli şartlar (yeryüzü ve yeraltı koşulları, iklim vb.) sağlanıyorsa projeye başlanır. Hemen arazideki temizlik yapılır ve hali hazırda akan akarsuyun başka bir yöne geçici olarak çevrilmesi gerekir ki alanda rahat çalışılsın. Akarsuyun yönünü çevirmek için derivasyon tünelleri yapılır. Harita mühendisleri derivasyon tünelinin başlangıcı ile çıkışının koordinatlarını ayarlar ve tünel açmaya başlanır. Tünelin içinde göçme yaşanmaması için hemen açılan yere ankrajlı beton dökülür ve böylece sabitlenmiş olur. Tünel bitiminde artık akarsuyumuz buradan akacaktır.
Ardından temizlenen yüzeyde hafriyat çalışmaları başlar. Ve yine arazide seçilmiş olan yerden dolgu malzemesi getirilir. Belli aralıklarla bu dolgu malzemesi sıkıştırılır ve sulanır. Böylece daha iyi sıkışması sağlanır. Dolgu işleri bittikten sonra ön yüzü (yani suyun gelecek olduğu) alan beton kaplanır. Bu tip barajlara ön yüzü beton kaplı kaya dolgu tipli barajlar denir. Ön yüze beton dökülmeden önce donatılar bağlanır ve finisher ile beton anolara ayrılarak dökülür. Yüzeye de barajdaki yer değiştirmenin hassas şekilde ölçülmesi için detektörler yerleştirilir.
Bu esnada dipsavak ve dolusavakların inşa işleri devam eder. Dip savak; barajın altındaki çöküntü pislikleri atmak için kullanılır. Dolusavak ise baraj yeteri kadar dolduğunda kontrollü olarak boşaltmaya yarayan yapıdır.
Bu projede RCC denilen silindirle sıkıştırılmış beton da kullanıldı. SSB lerde slump değeri sıfırdır. Ve araziye gelen beton hemen dağıtılır ve silindirle titreşimli olarak sıkıştırılır. Sıkışmanın değerini ölçmek için zemine sinyaller gönderilerek sıkışma oranı ölçülür.
Hidroelektrik santrali şantiyesi için de yine tüneller yapılır ve buradan geçen su ile elektrik elde edilir.
Bu projede KKTC’ye içme suyu götürüldüğü için haberlerde adı çok geçti. Alaköprü Barajı’ndan isale hattı ile deniz kenarına kadar su getirildi, dengeleme deposu ile su biriktirildi ve oradan denizaltından asma borularla KKTC’ye içme suyu sağlanmış oldu.
Projede yapılan malzeme deneylerinden de bir sonraki yazımızda bahsederiz.
Sağlıkla kalın.
İbrahim YILMAZ
İnşaat Mühendisi
C sınıfı İSG uzmanı
Müteahhit
