A2 Döşeme Süreksizliği Nedir?
Döşemelerin depremlerdeki görevi, düşey yüklerin yanında yatay deprem yüklerini de düşey taşıyıcılara güvenli bir şekilde aktarmaktır.
Yapılara depremden dolayı etkileyecek olan yükler ağırlıkla orantılı olduğundan ve yapı ağırlığının da büyük bir kısmı kat seviyelerinden toplandığından, döşemeler düzlemleri içinde etkiyen yatay kuvvetlerin etkisinde kalmaktadır.
Döşeme rijit ise , diğer bir deyişle rijit diyafram olarak çalışıyorsa yatay yükler altında , kendi içinde deforme olmadan rijit bir kütle gibi öteleme hareketi yapacaktır.
Döşeme bu şekilde rijit diyafram olarak çalışabiliyorsa yatay kuvvetler rijitlikleri oranında düşey taşıyıcılara aktarılacaktır.
Döşeme esnekse ,yani esnek diyafram olarak çalışıyorsa rijit ötelemenin yanında farklı şekil değiştirme de yapacaktır.
Bu durumda döşemeyi rijit diyafram olarak dikkate alıp yapılan hesaplar geçersiz olacaktır. (fazla zorlanan düşey taşıyıcı elemanın hasar görmesine yol açacaktır.)
Bu konuyla ilgili olarak Deprem Yönetmenliğine göre;
A2 ve A3 türü düzensizliklerin bulunmadığı ve düzlem içi önemli şekil değiştirmelerin meydana gelmeyeceğinin beklendiği planda, düzenli binalarda, betonarme döşemeler rijit diyafram olarak modellenmektedir .
Deprem Yönetmenliğinde döşemelerin görevini etkin olarak yerine getirebilmesine engel olmaması beklenen düzensizliklerin aşağıdaki şekilde görülmektedir.
Herhangi bir kattaki döşemede döşeme süreksizliği oluşturan düzensizlik durumları:
I – Merdiven ve asansör boşlukları dahil, boşluk alanları toplamının kat brüt alanının 1/3’ünden fazla olması durumu,
II – Deprem yüklerinin düşey taşıyıcı sistem elemanlarına güvenle aktarılabilmesini güçleştiren yerel döşeme boşluklarının bulunması durumu,
III – Döşemenin düzlem içi rijitlik ve dayanımında ani azalmaların olması durumu.
Döşeme süreksizliğine ilişkin düzensizlik (A2) varsa neler yapılmalı?
- A2 ve A3 düzensizliğinin bulunduğu binalarda,kat döşemelerinin kendi düzlemleri içinde deprem kuvvetlerini düşey taşıyıcı sistem elemanlara güvenli bir şekilde aktarıldığının hesapla gösterilmesi gerekmektedir.Kirişli ve kirişsiz döşemeli binaların döşemelerindeki düzlem içi eksenel ve kayma gerilmeleri ,elastik diyafram kabulü ile hesaplanacaktır.
- A2 ve A3 düzensizliğinin bulunduğu binalarda , kat döşemelerinin kendi düzlemleri içinde deprem kuvvetlerini düşey taşıyıcı sistem elemanları arasında güvenle aktarabildiğini göstermek üzere iki boyutlu levha (membran) veya sonlu elemanlar ile modellenecektir.
- A2 ve A3 türü düzensizliklerin bulunduğu ve/veya döşemelerin rijit diyafram olarak çalışmasının öngörülmediği binalarda ve betonarme kirişsiz döşemeli sistemlerde döşemeler iki boyutlu sonlu elemanlarla modellenecektir.
- Yeni deprem yönetmenliğinde A2 türü düzensizlik varsa Az Katlı ve Taşıyıcı Sistemi Düzenli, Yerinde Dökme Betonarme Binalar için Ön Tasarım Kurallarının uygulamayacağı belirtilmektedir.
KAYNAKLAR:
- TBYD 18
- ADEM DOĞANGÜN (BETONARME YAPILARIN HESAP VE TASARIMI) BİRSEN YAYINEVİ
