Malumunuz 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminde Avcılar / İstanbul’da , depremin merkez üssüne uzak olmasına rağmen , merkez üsse daha yakın olan ilçelere nazaran çok daha fazla hasarlar / yıkımlar olmuştur, bunun sebebi nedir, yaptığım araştırmalarda şu sonuçlara ulaştım.
Meremonte grubu, sismografların birini Avcılar’a, birini de BENZER ZEMİN ÖZELLİĞİNE sahip Yeşilköy’e, bir diğerini ise Yeşilköy havaalanına yakın, dolgu tipi kötü bir zemine yerleştirdiler. Karşılaştırma amacı ile diğer bir sismografı İstanbul’un kuzeyine sağlam kaya bir arazi üzerine kurdular ve artçı şokları beklemeye başladılar.
Bekledikleri süre içinde 0.25 Hz’den düşük frekanslarda dört büyük artçı deprem oldu (M5.2, 4.8, 4.6, 4.1). Bu artçı depremler sırasında Avcılar’da ölçülen yer hareketi değerleri, Yeşilköy’dekinden 2 ile 4 kat, İstanbul kuzeyinden on kat daha fazla idi. Bir diğer deyiş ile artçı depremler sırasında Avcılar, Yeşilköy’den ( Avcılar ile benzer zemin özelliklerine sahip ) üç kat, Mecidiyeköy’den on kat daha fazla sallanıyordu.
Bu durum Avcılar’daki yıkımın sadece bina kalitesinden ve zemin özelliklerinden kaynaklanmadığını gösteriyor. Bu da mantıklı bir sonuç. Güngören, Bahçelievler gibi semtlerdeki apartmanların inşaat kalitesi, Avcılar’dan daha iyi değil. Meremonte ve diğerlerine (1999) göre, Avcılar’ın deprem sırasında çok sallanması, muhtemelen Avcılar’ın Küçük Çekmece ve Marmara Denizi’ne doğru olan eğimli / meyilli topografyasından kaynaklanıyor. Bu topografya deprem sırasında oluşan cisim dalgalarını, daha büyük tahribat yapan yüzey dalgalarına dönüştürüyor.
Meremonte ve diğerlerinin (1999) bulgularına göre Avcılar, İstanbul’da deprem sırasında en yüksek yer hareketlerine maruz kalan bir bölge. Önümüzdeki 30 yıl içinde olması beklenen Marmara Denizi kökenli depremde Avcılar’ın çok daha büyük ölçüde tahrip olacağı kesin. Avcılar bugün 5-10 katlı, genellikle düşük kaliteli apartmanlardan oluşuyor. Yapılması gereken, belli bir süre içinde Avcılar’daki apartman dairelerinin sahiplerinden belediyece veya devletçe belli bir fiyattan satın alınması ve Avcılar’ın İstanbul’un çok büyük ihtiyacı olan büyük bir parka dönüştürülmesi.
Prof. Dr. Aral Okay 1999 Marmara depreminde, İstanbul’da en fazla hasar gören ilçelerden Avcılar ile ilgili şu açıklamalarda bulundu;
Benzer zemin koşullarına sahip olan Küçükçekmece, Yeşilköy, Güngören, Bahçelievler, Ataköy, Bakırköy, Esenler, Yenikapı çok az hasar görürken, Avcıların daha çok daha fazla hasar almasının / yıkılmasının nedeni, TOPOĞRAFYASININ EĞİMLİ / MEYİLLİ OLMASI ! ( Konu yukarıda açıklanmıştır ).
17 Ağustos 1999 Marmara Depreminde İstanbul’da en çok hasar gören / yıkım olan ve en çok can kaybının olduğu kesim Avcılar oldu. Bölgedeki çok katlı apartmanların yıkılması sonucu 1000’e yakın insan hayatını kaybetti.
Avcılar’da aktif fay olmadığı konusunda hemen hemen tüm yerbilimciler hemfikir. O halde Avcılar’daki büyük yıkımın sebebi Avcılar’ın zemin koşulları olmalı.
Bu bir dereceye kadar doğru. Avcılar, kil, marn, kireçtaşı ardalanmasından oluşan Neojen sedimanları üzerinde kurulmuş. Kalınlığı birkaç yüz metreye çıkabilen bu Neojen çökelleri, İstanbul’un kuzeyindeki veya Anadolu yakasındaki kayalara göre daha az sağlam bir zemin oluşturuyor ( ama yukarda verilen bilgilere göre Avcılar’ın zemin yapısına benzeyen bazı ilçelerde bu kadar çok hasar ve yıkım olmadı , bunun da asıl sebebinin Avcılar’ın arazi yapısının eğimli / meyilli olmasından dolayı depremde oluşan cisim dalgalarının yıkıcı olan yüzey dalgalarına dönüşmeleri ).
Evet bu gerçekler ışığında Avcılar / İstanbul ilçesinde önlemler alınıyor mu acaba ?
İLGİLİ İNTERNET SİTESİ BAĞLANTISI :
( Bu yazı hazırlanırken çeşitli kaynaklardan yararlanılmıştır )
FATİH TANER VURAL
PROJE VE UYGULAMA DENETÇİSİ İNŞAAT MÜHENDİSİ
ANKARA
0 532 390 97 73
