Asırlardan günümüze kadar uzanan yolculukta tarihe tanıklık eden bugün bile bizlere yol gösteren, bulunduğu dönemin imkanları çerçevesinde inşa edilen tarihi yapılar kültürel mirasımızı oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra son teknolojik imkanlar ile tüm dünyada taşıyıcı sistem olarak bugün sıkça betonarme yapılar kullanılmaktadır.
Bu bağlamda geçmiş ve gelecek arasında bir köprü oluşturarak tarihi yığma yapılar ile betonarme yapıların olumlu ve olumsuz yönleri karşılaştırılarak 10 maddede inceleyelim.
Tarihi Yapılar ve Betonarme Yapılar Arasındaki Farklar
- Tarihi yığma yapıları teşkil eden ana taşıyıcı eleman doğal taş malzemedir. Betonarme yapılarda taşıyıcı elemanlar beton ve çelik malzemelerden oluşur.
- Tarihi yığma yapılar tasarlanırken çekme gerilmesi oluşmayacak şekilde tasarlanır. Betonarme yapılarda hem çekme hem de basınç gerilmesi mevcuttur.
- Tarihi yığma yapılar doğal malzemelerden oluştuğu için betonarme yapılara göre daha durabildir. Betonarme yapılar yapay malzemelerden teşkil edilir.
- Tarihi yığma yapılarda ( donatı kullanılmadığı için ) çekme gerilmesi oluşmaması için kemer türü elemanlar sıkça kullanılmıştır. Betonarme yapılarda her iki gerilme de mevcuttur çekme gerilmesi donatı ile basınç gerilmeleri ise beton malzeme ile karşılanır.
- Tarihi yığma yapılar, betonarme yapılara göre daha ağır yapılardır. Ağırlık arttıkça deprem kuvveti artar.
- Betonarme yapılar, tarihi yığma yapılara göre daha yüksek katlı inşa edilebilmektedirler.
- Betonarme yapılar son teknoloji ile hızlı bir şekilde imal edilebilmektedirler. Yüksek dayanımlı betonlarla basınç dayanımları 800 Mpa düzeyinde beton malzeme ve yüksek mukavemetli donatı ile üretilebilmektedirler.
- Betonarme yapılarda gerekli önlemler alınmazsa; korozyon, alkali silika reaksiyonları, sülfat etkisi, çiçeklenme gibi olumsuz durumlar söz konusu olabilmektedir.
- Tarihi yığma yapılar insan gücü ile inşa edilmişlerdir. Betonarme yapılarda teknolojik imkanlar sayesinde bu faktör en aza indirilmiştir.
- 1Betonarme yapılar amacına uygun inşa edilmezse; kısa kolon, yumuşak kat düzensizliği, burulma düzensizliği, ani rijitlik değişimi gibi istenmeyen durumlar meydana gelebilmektedir.
Emirdağ Meslek Yüksekokulu
Yapı Denetimi Programı Başkanı
Ahmet MUMYAKMAZ
