17 yıl yeniçerilik hayatının ardından Mimar Sinan, baş mimar olduğunda 49 yaşındaydı. Disiplinli bir şekilde çalışarak hayatına 300’den fazla eser sığdırdı. Her ne kadar cami ve kervansaraylarıyla ün kazanmış olsa da su yapılarında da mühendislik başarısını görmekteyiz. Nitekim İstanbul’da hala Mimar Sinan’ın kurduğu sistem şehre su taşımaktadır. Kırkçeşme Su Tesisleri olarak adlandırılan bu sistemde Mağlova Su Kemeri’nin de içinde bulunduğu irili ufaklı 33 adet su kemeri bulunmaktadır. Belgrad Ormanları’ndan başlayan sistem Edirnekapı Maksim’de sonlanmaktadır. Toplam uzunluğu 55 kilometredir.
Kırkçeşme Tesisleri 1554-1562 yılları arasında inşası tamamlanmış olmasına karşın 1563 yılında tarihte Büyük Sel olarak adlandırılan doğal afet nedeniyle Mağlova Kemeri hasar görmüş ve onarılmıştır. Kırkçeşmedeki kemerlerin bir kısmı Roma döneminden kalmış, bir kısmıysa yeniden inşa edilmiştir. Bu nedenle 36 metre yüksekliğinde ve 257 metre uzunluğunda olan Mağlova Kemeri’nin hangi kategoride yer aldığı bilinmemektedir.
Mağlova Su Kemeri’nin Teknik Özellikleri
Kemer Kalınlığı
Roma döneminde yapılan su kemerlerinde kemer kalınlığı yukarıdan aşağıya sabit tutulmuştur. Günümüzde hidrolik derslerinde gördüğümüz üzere bunun teknik olarak sakıncalı olduğu aşikârdır. Mimar Sinan’ın tasarımında kemer kalınlığının düşürüldüğü ve kesit boyunca aynı olmadığı görülüyor. Bu da dikey ağırlık açısından tasarımı elverişli hale getiriyor.
Hafifletme Kemerleri
Kemer ayaklarında yükü azaltmak için hafifletme kemeri kullanılmıştır. Üç katlı kemerin alt katında her bir ayakta birer tane 18,4 metre genişliğinde hafifletme kemeri bulunmaktadır. Hafifletme kemerleri taşkın durumunda suyun geçişini kolaylaştırır.
Orta katta yine kemer ayaklarına 13,4 metre hafifletme kemeri yapılmıştır. Bu kemerlerin yapılma amacı rüzgar yüküne karşı emniyet sağlamaktır. Aynı zamanda temele giden ağırlık azalmıştır.
Su Galerisi
Kemerin üst katında şehre suyu taşıyan su galerisi bulunmaktadır. Bu galeriler suyun rahat akabilmesi için belirli eğimlerle yapılırlar. Ancak gelen suyun debisinin çok olduğu durumlarda galeriye fazla yük binebilir. Bu durum yapı için istenmeyen hasarlar doğurabilir. Bu olumsuzluğu engellemek maksatlı, galerinin başlangıç ve sonunda taşıntı olukları bulunmaktadır.
Tavsiye İçerik: TEST: Mimar Sinan’a Ve Eserlerine Ne Kadar Hakimsiniz?
Mağlova Su Kemeri’ni yakından incelemek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
