Dünya’da çevre kirliliği her geçen gün artarken, inşaat sektöründeki yapı malzemelerinin de bunda payı büyüktür. Bu konuda en önemli husus da bu çoğalan nüfus karşısında atıkları nasıl değerlendirdiğimizdir. Bu noktada da geri dönüşüm uygulamaları ön plana çıkmaktadır. Dünyada 1970’lerde çevre kirliliği için önlemler alınmaya başlasa da, atık dönüşümü ancak 1990’larda başlamıştır.
Gelişmiş ülkeler kendi kural ve yönetmelikleriyle yüksek miktarda yapısal atıklarda geri dönüşümü sağlamışlardır. Bunların en başında sırasıyla Estonya (%92), Almanya (%86), İrlanda (%80) ve İngiltere (%75) gelmektedir. Bunların yanında, Avusturya, Belçika ve Litvanya’da %60-70 arasında, Fransa, Letonya, Lüksemburg ve Slovenya’ da %40-60 gelmektedir.
Türkiye’de Geri Dönüşüm Uygulamaları
Türkiye’de ise geçerli geri dönüşüm yöntemi, sahada ayıklamadır. Tasarımcıların çoğu geri dönüştürülen malzemelerin veya 2. el yapı malzemelerinin kullanılmasını desteklerken kimi tasarımcılar kalite düşüklüğü olduğunu düşünerek desteklememektedir. Ülkemizde yeterli bilinçlenme olmaması ve üzerine fazla düşülmemesi nedeniyle gelişmiş ülkelere göre geri dönüşüm miktarı oldukça düşüktür.
Hızla artan nüfusla birlikte hazır beton üretimi 2014 verilerine göre son on yılda 4 kat artarak yaklaşık 107 milyon m³ olmuştur. Bu durumda atıklarımızın çoğalması ve kaynaklarımızın azalmasıyla birlikte beton bileşiminin hacimsel olarak %65-75’nin agrega olduğu düşünüldüğünde, geri kazanılmış ürünlerin önemi artmaktadır.
Betonda Geri Dönüşüm
Sektörde en fazla kullanılan malzeme betondur. Kırma ve ufalama işlemi ile aşağıdaki uygulamalara malzeme sağlanabilir:
- Geri dönüştürülmüş agrega (kırma taş)
- Dolgu malzemesi
- Düşük dayanımlı beton bileşiminde agrega (grobeton)
- Yol yapımı için altyapı malzemeleri
Cam Atıklarında Geri Dönüşüm
Cam atıklarında uygulanacak geri dönüşüm uygulamalarıyla aşağıdaki uygulamalara malzeme sağlanabilir:
- Yeniden kullanılacak cam
- Geri dönüştürülmüş cam
- Cam lifli yalıtım malzemesi (cam yünü, cam elyaf)
- Seramik
- Yol döşeme bloğu
- Yol kenarlarındaki yansıtıcı boya üretimi
Metallerde Geri Dönüşüm
Metaller, doğrudan kullanım ve eritilerek yeni metal elde edilmesiyle mastik asfalt karışımlarında asfalt yüzeyinde değişik oranlarda denenmiş ve olumlu sonuçlar alınmıştır.
Yalıtım Malzemelerinde Geri Dönüşüm
Yıkama, kurutma, öğütme ve ezme yöntemleri ile yalıtım malzemeleri yeniden üretilerek , asfalt yapımında da kullanılmaktadır.
Kaynaklar / References
