İnşaat teknolojileri gitgide çeşitlenip uygulamalarda kolaylıklar olmasına, süreçlerin hızlanmasına, uzun vadede maliyetlerin azalmasına ve daha birçok kazanımlara imkan veriyor. Böylece inşaat süreçleri hızlı ve güvenli bir hal alıyor ve riskler azaltılmış oluyor. Bu yazımızda inşaat teknolojilerinden Exoskeleton olarak adlandırılan destek sistemini irdeleyeceğiz.
Exoskeleton, İngilizce bir terim olup bazı hayvanların vücutlarını destekleyen, koruyan ve kaplayan sert bir dış katman olarak tanımlanır. Tam da anlamına uygun bir şekilde Exoskeleton, biz insanların vücutlarını destekleme ve güç sağlama görevleriyle yeni bir inşaat teknolojisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Exoskeleton’un tarihine baktığımızda çoğu teknolojik gelişme de olduğu gibi bu icat da ilk olarak askeri amaçlı kullanılmıştır. 1965’de bu teknoloji General Electric tarafından geliştirilen Hardiman adlı exoskeleton ile karşımıza çıkmaktadır. Hardiman yaklaşık 680 kg ağırlığına kadarki eşyaları kaldırma kapasitesine sahip olarak tasarlanmıştı. Sağlık alanındaki kullanımında 2000’li yıllarda karşımıza Lokomat adlı exoskeleton karşımıza çıkıyor. Lokomat’ın ise kasları güçlendirmek ve benzeri amaçlarla rehabilitasyon (iyileştirme) tedavilerinde kullanıldığını görmekteyiz. Bu teknolojisi tarım, üretim ve benzeri alanlarda da kullanılmaktadır. Son minvalde bu teknolojinin inşaat alanına da girdiğini ve işçilere ağır işlerinde güç sağlamak ve diğer bazı amaçlarla kullanıldığını görmekteyiz.
İnşaat alanında işçilere fazla iş yüklenmesi nedeniyle çalışanların %21’i yaralanmakta!
İnşaat alanında işçilere fazla iş yüklenmesi nedeniyle çalışanların %21’i yaralanmakta, zarar görmekte olduğu tespit edilmiş. Exoskeleton, inşaat alanında özellikle sürekli yapılması gereken ağır işlerde çalışanlara destek sağlamak, onların yüklerini azaltmak, aşırı iş yüklenmesi nedeniyle oluşan yaralanmaların azaltılması ve ekstra güç sağlamak gibi amaçlarla kullanılabilir. Örneğin, videoda da görüleceği üzere canavar olarak adlandırdığımız aleti kullanan bir işçi düşünelim. Bu işçi uzun süreli olarak bu aleti tutması gereken bir işte çalışacak olsun, işte burada devreye girmekte ve onun yükünü azaltmak suretiyle işini kolaylaştırmaktadır.
Exoskeleton genel olarak 5 türde sıralanabilir:
İlk tip kişinin üstüne giymediği ancak koluyla onu belli konumda tutup çalıştığı Kola Monteli Exoskeleton’dur. İkinci örneği çalışanlara kaldırma desteği sağlayan ve sırt kaslarına binen yükü azaltarak onları yaralanmalardan koruyan Sırt Destekli Exoskeleton olarak görülmektedir. Sonrasında, ilk tipe benzeyen özellikle belli pozisyonlarda sürekli bir çalışma gerektiren faaliyetlerde dıştan işi görecek aleti tutma desteği sağlayan Kol Destekli Exoskeleton geliyor. Bunu takiben, çömelmek suretiyle yapılacak işlerde bacaklara ve dizlere gelen yükü azaltan ve sandalyesiz sandalye olarak da adlandırılan Çömelme ve Ayak Destekli Exoskeleton’u görmek mümkün. Son olarak ise tüm vücudu destekleyerek ağırlık kaldırma işleri ve baş üstü çalışma gerektiren işlerde daha işe yarayan Tüm Beden Destekli Exoskeleton karşımıza çıkmaktadır. Detaylı bilgiye burayı tıklayarak gidebilirsiniz
Exoskeleton Fiyatları
Bu yeni teknoloji 4 bin dolar ile 10 bin dolar arasında değişmektedir. Bazıları ise 45 bin dolara kadar çıkmakta. Fiyatları şimdilik böyle olmasına karşın bu yeni teknolojinin ilerde fiyatların da düşmesiyle inşaat alanında oyun değiştirici bir role büründüğünü görebiliriz.
Bu yazımızda exoskeleton teknolojisini eksik noksan değerlendirmeye çalıştık. Daha detaylı bilgi için kaynakçada belirtilen kaynaklara ve diğer başka kaynaklara bakılabilir. Diğer yazılarımızda da değişik inşaat teknolojileri hakkında buluşmak dileğiyle, esen kalın.
KAYNAKLAR / REFERENCES
- https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/exoskeleton
- https://constructible.trimble.com/construction-industry/exoskeletons-for-construction-workers-are-marching-on-site
- https://www.constructiondive.com/news/weve-got-your-back-7-construction-exoskeletons-you-should-know-about/567742/#:~:text=The%20unit%20can%20support%20a,%244%2C200%20for%20a%20single%20unit.
- Ifeanyi Okpala, S.M.ASCE1; Chukwuma Nnaji, A.M.ASCE2; and Ali A. Karakhan, S.M.ASCE3 (2020). Utilizing Emerging Technologies for Construction Safety Risk Mitigation: Exoskeletons. American Society of Civil Engineers. DOI: 10.1061/(ASCE)SC.1943-5576.0000468