Donatıyı tahvili nedir? Tahvil kelime manası olarak değiştirme, dönüştürme anlamına gelmektedir. Donatı tahvili de isminden anlaşılacağı üzere donatı değiştirme/dönüştürme olarak ortaya çıkar. Peki donatı tahvili nedir?
Projede kullanılması gereken donatı yerine çeşitli sebeplerden ötürü başka bir donatı çapı ve miktarı kullanılmak istenildiğinde rastgele ve göz kararı yapılamayacağı için belirli hesaplamaların yapılmasına donatı tahvili denir.
Demir çapının ve aralığının yeterli olup olmaması gibi durumları inceleyerek kullanıma uygunluğu hesaplanabilir. Eğer donatı miktarı gereğinden fazla kullanılırsa gevreme dediğimiz olay meydana gelir.
Gevreme, beton ile donatı arasındaki aderansın(kenetlenme) ortadan kalkarak sıyrılma durumuna gelmesi durumuna denir.
Donatı Tahvili Nasıl Yapılır ?
Donatı tahvili yaparken bulacağımız yeni demir çapı kullandığımız demir çapına nazaran en fazla +4 mm en az ise -4 mm fark olmalıdır. Örneğin 20’lik demir için yapılan tahvil neticesinde kullanılacak demir çapı en fazla 24 mm en az 16 mm olmalıdır. ± 4 mm kuralını aşmamamız sağlıklı olacaktır.
Yaptığımız hesaplamalarda birden fazla parametreyi göz önünde bulundurmamız şarttır. Bir diğer önemli parametremiz ise donatılar arasındaki mesafe farkının korunmasıdır.
Donatı demirleri atılırken 25 cm den fazla aralıkla atılması sağlıklı değildir. Eğer bu aralığı aşıyorsa elimizdeki donatıyı kullanamayız. Donatı çapını değiştirip hesaplamalarımızı yeniden gözden geçirmeliyiz.
Basit bir örnekle durumu anlayalım:
Beton içerisindeki hesaplanan donatı ağırlığını sağlamak için yapılan hesaplamalar:
3 metre boyunda Ø16’lık demir, 400 cm boyunca, 20 cm arayla atmak yerine Ø18’lik demir kullanmak istediğimizi kabul edelim ve hesaplamalarımızı yapalım.
(300×21×1.6×1.6×0.617)/(300×1.8×1.8×0.617)= 17 adet
400/17 = 23.5 ara ile atılacak işlemi sağlıyor hatta 23 cm de bir atılır.
300 (cm cinsinden demir boyu)
21 (adet sayısı)
0.617 (1 metre demirin kg cinsinden ağırlığı)
1.6 ve 1.8 (cm cinsinden demir çapı )
Bu yazıyı yazarken bilgi ve tecrübelerini benimle paylaşan inşaat mühendisi “Özgür Ünal” şefime teşekkür ederim.
Not: Yazının fikri ve sınai hakları tarafımıza ait olup kaynak gösterilmeden paylaşılması durumunda gerekli yasal yollara başvurulacaktır.
