TBDY 2018′in anlaşılması zor kısımlarından biri, asmolenlerin, tek doğrultu dolgusuz dişli döşemelerin ve kaset döşemelerin hangi şartlarda yapılabileceğinin anlatıldığı bölüm. Yönetmelik yapıcılar, mühendis anlamasın diye elinden geleni yapmışlar. Yazılımlar dahi bu sistemleri maalesef daha oturtamadı, değiştirip duruyorlar.
Bu yazıyı son derece basit ve anlaşılır yazacağım, oradan oraya gitmeyeceksiniz. Yazıyı bitirdiğinizde nerede nasıl dolgusuz dişli döşeme yâda dolgulu dişli döşeme (asmolen) yapacağınızı anlamış olacaksınız.
Yazıyı 3 bölümden oluşturacağım:
- Bölüm asmolen döşemeler ve TBDY 2018
- Bölüm tek yönlü dolgusuz dişli döşemeler ve TBDY 2018
- Bölüm kaset döşemeler ve TBDY 2018
Sayısal örneklerde vereceğim.
1.BÖLÜM: Asmolen Döşemeler ve TBDY 2018
Eğer dişli döşeme yapmışsanız ve dişlerin arasını (kirişlerin arasını) herhangi bir dolgu ile doldurmuşsanız bu asmolen döşemedir. Tek yönlü asmolen döşeme olduğu gibi çift yönlü de olabilir. Yazıda kullandığım “asmolen döşeme ” tabiri, hem tek yönlü, hem çift yönlü asmolen döşemeleri kapsar.
- Asmolen döşemeli sistemler ne yaparsanız yapın yüksek sünek olmaz.
- Asmolen döşemeli sistemler, ya sınırlı sünek olur ya karma olur.
- Asmolen döşemeli sistemlerde perde kullanmazsanız, bu sistem sınırlı sünektir.
- Asmolen döşemeli sistemlerde kolon kiriş yanında yüksek sünek perde kullanırsanız bu karma sistemdir.
- Yüksek sunek ile ilgili bir şey yazmıyorum, çünkü asmolenin yüksek süneği olmaz.
DTS 3 ve DTS4 olan binalarda hiç perde kullanmadan, sadece kolonlu kirişli asmolen yapabilirsiniz. Bu durumda, R=4 olacak ve en fazla bina yüksekliğiniz 17.5 metre olacak(A31)
DTS3 ve DTS4 olan binalarda, kolon kiriş yanında, yüksek sunek perde kullanarak da asmolen yapabilirsiniz. Bu durumda perdeleriniz boşluklu da olabilir boşluksuz da olabilir. Bu sistem karma sistemdir. Bu durumda perdeleriniz en %75 devrilme momenti almalıdır(kolonlara %25 kalıyor). Eğer perdeleriniz boşluklu ise R=6 olacak, bina yüksekliğiniz en fazla 28 metre olacak(A23). Eğer perdeleriniz boşluksuz ise R=5 olacak ve bina yüksekliğiniz en fazla 28 metre olacak(A24). …Perde koydunuz ama aldığı moment %74. Yani %75 den küçük.
Böyle bir şey yapamazsınız.
Mutlaka %75 sağlayacaksınız, %74 ise o perdeleri yok kabul edeceksiniz ve R=4 alacaksınız en fazla bina yüksekliğinizde 17.5 metre olacak.%75 perde momenti sağlamayan perde size yarar getirmeyecek.
DTS1 ve DTS2 olan binalarda sadece kolon ve kirişten oluşan asmolen bina YAPAMAYACAKSINIZ.
DTS1 ve DTS2 olan binalarda mutlaka yüksek sunek perde koyacaksınız, bu perdeler en az %75 devrilme momenti alacak. Bu perdeler boşluklu da olabilir boşluksuz da olabilir. Eğer bu durumda boşluklu perde kullanacaksanız R=6 alacaksınız, bina yüksekliğiniz en fazla 17.5 metre olacak(A23). Bu durumda boşluksuz perde kullanacaksanız R=5 olacak ve en fazla bina yüksekliğiniz 17.5 metre olacak(A24). DTS1 ve DTS2 olan bu binalarda perde devrilme momentiniz %74,99 dahi olsa asmolen yapamazsınız. Bu sistemden vazgeçeceksiniz ya da perde koyup %75’e getireceksiniz.
2. Bölüm: Tek Yönlü Dolgusuz Dişli Döşemeler ve TBDY 2018
Tek yönlü kirişler atarak(sadece x yönü ya da sadece y yönü) döşeme oluşturmuşsanız ve bu kirişlerin arası dolgu ile doldurulmamışsa, bu sistem tek yönlü dişli döşeme sistemdir. Yukarıda asmolen döşeme şartları ne ise aynen tek yönlü dolgusuz dişli döşemeler için de geçerli. Harfiyen geçerli, R katsayılarından bina yüksekliklerine kadar her şey ayni.
3. Bölüm: Kaset Döşemeler ve TBDY 2018
Eğer döşemeler, hem x yönü hem y yönünde, belli aralıklarla yan yana kirişler atılarak oluşturulmuşsa ve göz göz bölgeler oluşmuşsa ve bu gözlerde dolgu yoksa bu döşemeler kaset döşemelerdir. Kaset döşemelerle ilgili herhangi bir kısıtlama TBDY2018 de yoktur. Yüksek sunek yapabilirsiniz, karma yapabilirsiniz ve normal sunek yapabilirsiniz.
Ahmet CELIKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
541973 0151
