Türkiye’nin en büyük uzay araştırma projeleri arasında yer alan Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) için geri sayım başladı. Erzurum’da 3 bin 170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepeleri’ne inşa edilen Doğu Anadolu Gözlem Evi, sınıfında tek olma özelliği taşıyan teleskop donanımı ile uzayın derinliklerini yer küreye taşıyacak. Dünyanın en gelişmiş teknolojisine sahip 3 gözlemevi arasında yer alacak Doğu Anadolu Gözlemevi 2020 yılı içinde faaliyete geçecek.
Doğu Anadolu Gözlemevi, Türkiye’nin en büyük (4 metre ayna çaplı) ve ilk kırmızı ötesi (IR) teleskopuna sahip olacak uluslararası bir gözlemevi olacak. DAG Yerleşkesi için, Erzurum’a karayoluyla 35 km uzaklıkta 2500 dönümlük arazi tahsisi yapılmış; yerleşke altyapısının tamamı 2013- 2018 yılları arasında tamamlanmıştır. DAG Yerleşkesi’nin özellikle atmosferik koşulları (açık gece sayısı, düşük nem ve sıcaklık, alçak atmosferik dönüşüm katmanı, uygun rüzgar hızı ve görüş değerlendirmeleriyle) astronomik açıdan büyük bir potansiyele sahiptir. DAG Yerleşkesi, konumu açısından da Dünya üzerinde büyük bir gözlemsel boşluğu dolduracaktır.
DAG Binası inşaatı devam ederken, bir yandan da kubbe ana platformunu oluşturacak büyük çelik plakaların (8 adet ~7.5 m’lik – ~1.7 tonluk) hassas (~1 mm hata payı içerisinde) yerleştirilmesi ve kubbe pilyesine özel betonla montajı gerçekleştirilmiştir.
Bu çalışmalarda, İtalyan EIE firması, binayı yapan yüklenici firma teknik ekibi ile ATASAM Mühendisleri ve araştırmacıları birlikte çalışmışlar, gereken hassasiyeti sağlayarak plaka montajı aşamasını başarıyla tamamlamışlardır.
Bina Tasarımında Dünyaya Örnek
Dünya’da İlk; Aktif-Pasif Güneş Enerjili, Çevre Dostu, Seyir Teraslı, Engelsiz ve Minimal Akıllı Tasarım (teleskop aynasının dış ortama çıkmadan özel kanalla kaplama ünitesine aktarımı)…
DAG Binası sahip olduğu özellikler (Pasif Güneş Enerjili, Çevre Dostu, Seyir Teraslı, Aerodinamik, Engelsiz ve Minimal Akıllı Tasarım) açısından; büyük teleskop barındıran gözlemevi binaları tasarımları içerisinde Dünya’daki ilk ve tek örnek gözlemevi binasıdır (Mimari Tasarım: Yüh.Mimar Erkan Şahmalı – Günarda A.Ş.). Gözlemlerde türbülansın olumsuz etkileri düşünülerek; çatı bölümü ile seyir terasında daha aerodinamik bir tasarım tekniği uygulanmış ve rüzgar-türbülans etkileri olabildiğince minimize edilmiştir.
Teleskop Testleri Devam Ediyor
Ülkenin 2023 vizyon projelerinden olan DAG’ın kaba inşaatı tamamlandı ve kubbe çalışmalarına başladı. Önemli aşamaların kat edildiği DAG’da kullanılacak 4 metre çapındaki teleskobun, ilk deneme testi İtalya’nın Lecco kentinde üretilen fabrikada kurulumun ardından Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı’nın gözetiminde gerçekleştirildi. Üretici firma yöneticileri ve uzmanlarca Türk heyetine hakkında bilgi verilen teleskobun mekanik, elektronik, optik, kontrol sistemleri ve yazılım test aşamalarının ATASAM’dan farklı uzman ekiplerce önümüzdeki aylarda devam edileceği açıklandı. Teleskobun 2019 yılının ilk aylarında tamamlanmasının planlandığı kaydedildi.
Projenin son animasyon filmi için:
