Şantiyelerde her bir aktivite için planlanan bir birim adam saat kullanırız. Peki planlanan birim adam saatleri neden kullanıyoruz ve sonrasında bunun kontrolünü nasıl gerçekleştiriyoruz..
Birim adam saat kullanmanın birkaç nedeni vardır. Bunların ilki, işin başında bütçe hesabı yapmak içindir. Planlanan birim adam saatler, geçmiş deneyimlerden elde edilmiş bilgilerle, gelecekteki aktivitelerin süre ile bağlantılı olarak, çalışacak personel sayısının tahmini için kullanılmaktadır. Planlanan birim adam saatleri etkileyen çok fazla faktör vardır. Şantiyenin bulunduğu mevkii (kutup bölgesi ile Türkiye arasında çok farklar olacaktır), şantiyede çalışan kişilerin uyruğu (hint işçisi ile Türk işçisi mesela), şantiyedeki çalışabilecek alan (1000 m2’de iş yapmak ile 100 m2 gibi dar bir alanda iş yapmak), design (design’ın geç gelmesi işçilere iş verememek anlamına gelir, buda toplam adam saati, dolayısıyla birim adam saati yükseltir), procurement (şantiyede demir yoksa işçilere iş verilemeyecek dolayısıyla yine birim adam saat yükselecektir.
1000 (100×10) m2 lik 30 cm yüksekliğinde bir döşememiz olsun. 1 m3 150 kg demir oranı ile 10 günde işi tamamlamak istiyoruz. İşe başlamadan metrajları çıkartalım.
Kalıp: 1.000 m2 + 0.3x2x10 + 0.3x2x100 = 1.066 m2
Beton : 1.000 m2 x 0,3 m = 300 m3
Demir : 300 m3 x 0.15 ton/m3 = 45 ton.
Bu aşamadan sonra birim adam saatler ile metrajları çarptırarak, işin kaç adam saate biteceğini hesaplayalım,
Kalıp : 1.066 x 2 = 2.132 a.s
Beton : 300 x 1.2 = 360 a.s
Demir : 45 x 30 = 1.350 a.s
Toplam : 3.842 adam saat.
Bu aşamadan sonra bu işin, işçi bütçesi hesaplanabilir. Bir işçinin saat başına 5 tl aldığını düşünürsek; 19.210 TL işçi bütçesi şuan için planım olacaktır.
İş programını yapalım;
Kalıp : 1.-6. gün
Demir: 3.-9. gün
Beton: 9.-10. gün
Ve iş başladı. Şuan 5. gündeyiz. Ne planladık bir göz atalım
Kalıp 6 gün sürecekti. Günde 177 m2 kalıp yapmayı planladım. 5. günün sonunda 885 m2lik iş yapmalıydım.
Demir 7 gün sürecekti. Günde 6.5 ton demir bağlamayı planladım. 5. günün sonunda 3 günlük demir işi yapacaktım. 3×6.5 ton = 19.5 ton demir bağlamalıydım.
Beton daha planlamamıştım.
5. günün sonunda, planlanan metrajlar hesaplandıktan sonra, PLanned Manhourlar hesaplanmalıdır. Planned manhour, planlanan birim adam saatlerle (yukarda belirttiklerim) kesit zamanda (örneğin 5. günün sonunda) planlanan metrajların çarpımı ile hesaplanır. Bu şekilde hem adam saat verim karşılaştırması yapılabilir, hemde tüm metrajlar aynı dile dönüştürülerek, proje planlanan genel ilerlemesi hesaplanabilir (m3,m2,ton hepsi a.s birimine döner).
Planned Manhours;
Kalıp : 885 x 2 = 1.770 adam saat
Demir : 19.5 x 30 = 585 adam saat
Beton : 0 x 1.2 = 0 adam saat
bunlar benim yapmayı planladığım adam saatlerdir. Hepsini topladığımızda 2355 adam saatlik planned a.s çıkmaktadır. bu adam saat toplam adam saate bölünerek planlanan proje % ilerlemesi hesaplanır;
2.355 / 3.842 = %61.29 projenin PLANLANAN tamamlanma oranıdır. Earn adam saatleri hesaplamasaydık planlanan overall % ilerlemeyi hesaplayamazdık. yani ben 885 m2 kalıp ile 19.5 tonu toplayamayacağım için (elma ile armut toplamaya benzer) hepsini adam saate çevirdim.
Bir sonki adım ben planlanana göre nasılım. 5. günün sonunda sahadaki durum ise=
Kalıp : 1100 m2 – 2.500 adam sat harcanmış (planlanan hiçbirşey yok herşey gerçekleşen)
Demir : 15 ton – 300 adam saat harcanmış (planlanan hiçbirşey yok herşey gerçekleşen)
Spent, yani sahada gerçekleşen adam saatlerle planlanan adam saatler karşılaştırılamaz. Onun için Earn dediğimiz sahada gerçekleşen metrajlarla planlanan adam saatleri çarpıyoruz,
1.100 m2 x 2 = 2.200 adam saat (earn edilen yani kazanılan)
15 ton x 30 = 450 adam saat (earn edilen yani kazanılan)
Toplamda = 2.650 adam saat earn edilmiş. Proje 3842 adam saat planlanmıştı. 2.650 / 3.842 = % 68.42 projenin tamamlanma oranıdır.
Şimdi bulduğumuz hesapladığımız değerleri yazalım
Planlanan
Kalıp = 1.770 adam saat
Demir = 585 adam saat
Toplam = 2.355 adam saat
Earn Edilen
Kalıp = 2.200 adam saat
Demir = 450 adam saat
Toplam = 2.650 adam saat
Sahada Harcanan (spent edilen)
Kalıp = 2.500 adam saat
Demir = 300 adam saat
Toplam = 2.800 adam saat
Şimdi karşılaştırma yapalım, Planlanana göre ilerdemiyiz geridemiyiz? Bunun için Earned Manhour ile Planned Manhour Karşılaştırılır
Kalıp = 1770 adam saat planlanmış 2200 earn edilmiş = %24 iş programının önünde
Demir = 585 adam saat planlanmış 450 earn edilmiş = 1-450/585 = %23 geride
Toplam = 2355 adam saat planlanmış 2650 earn edilmiş = 2650/2355 – 1 = %12.50 iş programının önünde.
İşçilerimizin planladığımız birim adam saatlere göre verimleri nasıl peki? Bu da Earned manhour ile spent man hour karşılaştırması ile bulunur;
Kalıp = 2200 earn edilmiş 2500 harcanmış = 2200/2500 = %88 verimli
Demir = 585 earn edilmiş 300 harcanmış = 585/300 = %195 verimli
Toplam = 2650 earn edilmiş 2800 harcanmış = %94.64 verimli çalışılmış.
Özetle bu projede iş programının %12.5 önündeyiz ama %94.64 verimle çalışıyoruz.
Proje yönetiminin görmek istediği budur.
Kaynak: Aytek AKTAŞ
