2024 Ocak İnşaat Mühendisleri Maaşı ve Değerlendirmesi
2024 Ocak İnşaat mühendisleri maaşı ne olmalı? sorusu üzerine yaptığımız anket çalışmalarının sonucunu sizin için bu yazımızda derledik. Siz de görüşlerinizi yazımıza yorum yaparak belirtebilirsiniz.
1-Giriş
İnşaat sektörü çalışanlarından inşaat mühendisleri, teknik ressamları ve mimarları hedef kitle alınarak yapılan anket araştırması sonuçları ve değerlendirme çalışması yapılmıştır.
Sektör çalışanlarına ağırlıklı olarak Telegram ve Whatsapp grup ve kanalları üzerinden ulaşıldı. Bilgiler anonim olarak toplandı ve düzenli aralıklarla anketin paylaşıldığı gruplarda sonuçları paylaşıldı.
Anket toplamda 21bin kullanıcıya ulaştı. Ancak doğal olarak bazı kullanıcılar anketin paylaşıldığı farklı grup ve kanallara da üye olduklarından bu sayının tekil kullanıcı sayısı olmadığını belirtmek gerekir. Ankete katılım ise bazı gruplandırmalar için yeterli örneklem çıkartmaya yetecek kadar iken bazı gruplarda ise değildi.
Sorular meslek gruplarını, tecrübe, çalışan şehirleri, maaş skalasını, önceki dönem (Haziran-Temmuz 2023) zam oranını, gelecek dönem (Ocak 2024) zam beklentisini, sigorta ve mesai durumları öğrenecek şekilde hazırlandı. Cevaplar Google Form ile kullanıcılardan anonim olarak alındı. Cevap verenler için programın kendi hazırladığı özet sonuçlar gösterilecek şekilde ayarlandı. Esas sonuçlar grup ve kanallarda paylaşılmadan önce rafine hale getirilip anlamlı grafikler olarak sunuldu. Yorumlar paylaşılırken hiçbir yorum yapılmadı sadece sayısal sonuçlar verildi.
Bu yazıda anketten çıkan sonuçlar toplu olarak paylaşılması ve daha sonra değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Sayısal veriler haricindeki değerlendirmeler kişisel yorumları içereceği için sonuçların değerlendirilmesinde sektör çalışan ve iş verenlerin bakış açısı önemlidir. Anketin yapılmasındaki amaç ise sektördeki çalışanların mevcut durumlarını anlama, beklentileri değerlendirmedir.
2-Resmi Rakamlar
Anket sonuçlarından önce hatırlatma yapmak adına bazı Resmi veri sonuçları şu şekildedir:
- Aralık 2023 TÜFE yıllık değişim: %64,77 [1]
- Haziran 2023 TÜFE yıllık değişim: %38,21 [1]
- Ocak 2024 Asgari Net Ücret: 17,002 TL [2] [3]
- Temmuz 2023 Asgari Net Ücret: 11,402 TL [3]
- Ocak 2024 yemek bedeli: 187 TL (170TL+%10 istisna) [4]
- Temmuz 2023 yemek bedeli: 120 TL (110TL+%10 istisna)
- Ocak 2024 Asgari Ücret işveren maliyeti: 23,502 TL [5]
- Temmuz 2023 Asgari Ücret işveren maliyeti:15,762 TL [6]
3-Şehir ve İş Türü
Katılımcıların çalıştığı şehir ilk sırada %26 ile İstanbul, %22 ile Ankara ikinci, %4 ile İzmir üçüncü olmuştur. Diğer şehirlerde çalışan oranları grafikte gösterilmiştir.
Katılımcıların %45,5’i şantiyede, %26,8’i proje ofislerinde çalıştığını belirtmiştir. 
4-Meslek Grupları
Katılımcılar mesleğiniz nedir sorusuna %85,2 ile inşaat mühendisi, %9,8 ile inşaat teknik ressamı olarak cevap vermiştir. 
5-Çalışanlar ve İşverenler
Katılımcıların %92,7’si bir şirkette çalışan konumunda olduğunu belirtirken, işverenlerin oranı %5,7 olarak gözükmektedir. Çalışmayanların oranı ise %1,6. İleride detaylı olarak verilecek maaş aralığı grafiklerinde sadece çalışan olarak belirten kesimin verileri dikkate alınmıştır. 
6-Esas Haklar
Katılımcılara Asgari Geçim İndirimi (AGİ), Sosyal Güvenlik Kurumu Primi (SGK) ve mesai alıp almamaları soruldu.
AGİ her ne kadar resmi olarak 2023’te verilmemiş olsa da katılımcıların %11,4’ü maaşlarına ek olarak aldıklarını belirttiler.
Çalıştıkları firmalarda mesai yapmaları durumunda mesai ücreti alanların oranı %22,8 olarak belirlendi. Piyasada bulunan beyaz yaka mesai almaz algısı hâkim olsa da bağlı olduğumuz iş kanuna göre böyle bir ayrım bulunmuyor. Fazla çalışmaların tümünün ücreti ödenmesi gerekiyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu Primi (SGK) miktarının aldıkları ücret bedeline kıyasında, katılımcıların %48,8’i bu primin hesabının aldıkları ücret üzerinden yapıldığı belirtirken, %51,2’si ise aldıkları ücretten daha az bir bedel üzerinden hesaplandığını belirtti. Bağlı olduğumuz iş kanuna göre sigorta primlerinin çalışanların aldıkları ücret üzerinden hesaplanması işverenin sorumluluğundadır.
7-Zam Beklentileri
Haziran 2023’te %38,21 olarak açıklanan TÜFE değeri sonrası katılımcılara aynı dönem için aldıkları zam oranları sorulmuştur. Geçen dönem için zam almadığını belirten katılımcıların oranı %23,6 olarak belirlenmiştir. Yine geçen dönem için %30-%40 aralığında zam aldığını belirtenlerin oranı %22, zam oranı %20-%30 aralığında olduğunu belirtenlerin oranı %13 olmuştur. Diğer alınan zam oranları grafikte verilmiştir.
Bulunduğumuz Ocak 2024 için beklenen zam oranı sorusuna ise katılımcıların %25,2’si %45-%50 aralığında olduğu şeklinde cevap vermiştir. Anket asgari ücrete zam oranı ve yıllık TÜFE değişimi (%64,77) açıklandıktan sonra paylaşılmaya başlanmıştır. Diğer beklenen zam oranları grafikte verilmiştir.
8-İnşaat Mühendisleri Maaşları
Aşağıda tecrübeye göre yeni yıldaki artış yapılmadan önceki inşaat mühendisleri maaşları grafikleri verilmiştir. Diğer meslek grupları için yeterli örneklem oluşmadığı için yalnızca inşaat mühendisleri için grafik oluşturulmuştur. Ayrıca bu verilerde çalışılan şehir ve çalışma yeri ayrıştırılmamıştır. Maaş oranları verilirken işveren ve çalışmayan olarak belirtilen katılımcıların cevapları grafiklere dahil edilmemiştir. Tecrübeye göre maaş grafikleri aşağıdaki gibidir.
9-Memur Mühendisler ve TMMOB
Devlette çalışan mühendisler için başlangıç değeri olan 8.derece 1. kademesine göre Ocak 2024 maaşı yaklaşık 53,300 TL bandında olacaktır.
2023 yılı için TMMOB mühendis ve mimarlar için asgari ücreti brüt 17,500 TL olarak belirlemişti.
TMMOB inşaat mühendisleri için 2024 yılı öneri ücret hesap tablosunu yayınlamıştır [7]. Tabloya göre ilk yılını doldurmamış inşaat mühendisi net ücreti 33,750 TL olarak verilmiştir.
10-Değerlendirme
İnşaat mühendisleri odasına kayıtlı üye sayısı 2022 yıl sonu itibariyle toplam 147,627’dir [8]. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) 2022 için inşaat mühendisliği kontenjanını 6483 olarak göstermiş ve bunun 4259’una yerleşim yapıldığını belirtmiştir [9]. Bu durumda kaba bir hesap ile her yıl yaklaşık 4000-5000 arası meslektaşımız sektöre atılmaktadır. Görüldüğü gibi özel sektör başlangıç maaşları hem devletin verdiğinden hem de İMO’nun önerdiğinden çok geride başlamaktadır. Bireysel çabalar ve meslek temsilcilerinin aracılığı ile iş kalitemizi arttırıp mühendislik ücretlerinin daha uygun seviyelere çekilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Kaynakça
[1] Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
[2] Resmi Gazete: 30 Aralık 2023-Sayı 32415
[3] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
[4] Resmi Gazete: 30 Aralık 2023-Sayı 32415
[5] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
[6] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
[8] Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
